Φίλε επισκέπτη,

Καλωσόρισες στο ιστολόγιό μου .

Είμαι ο Άρης Γαβριηλίδης γεννημένος το 1948 στον Πειραιά. Σπούδασα οικονομικά στην Νομική Αθηνών και σταδιοδρόμησα ως διευθυντικό στέλεχος σε ναυτιλιακές τράπεζες και επιχειρήσεις. Τώρα ασχολούμαι αποκλειστικά με τις δύο παλιές μου αγάπες: τη συγγραφή βιβλίων και την μικρογλυπτική (readymade, assemblance art)

Εδώ καταγράφω όσες από τις σκέψεις μου θεωρώ ότι αξίζει τον κόπο να δημοσιευτούν. Εκθέτω επίσης φωτογραφίες από τα τεχνουργήματά μου, παρμένες από την "γκαλερί" της προσωπικής μου ιστοσελίδας: http://www.arisgavriilidis.gr/

Διευκρίνιση: ο τίτλος του blog, Aris-tourgimata, δεν οφείλεται σε οίηση αλλά σε λογοπαίγνιο: συνδυάζει το όνομά μου (Άρης) με τα δημι-ουργήματά μου (σκέψεις και τεχνουργήματα).

Φίλε επισκέπτη, ελπίζω να βρεις το ιστολόγιό μου ενδιαφέρον. Το σχόλιά σου ευπρόσδεκτα.

Σε περιμένω και:

Στην ιστοσελίδα μου: http://arisgavriilidis.gr/
στο Facebook: Aris Gavriilidis
στο Twitter: @agavriel1

EMAIL

541. "ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΑΓΟΙ"

Χρόνια πολλά σε όλους τους "ηλεκτρονικούς" και  πραγματικούς φίλους μου με την επίκαιρη φωτογραφία ενός από τα έργα μου.

540.Φλόγα στο τζάκι

Σειέται, λικνίζεται, χορεύει, αλλάζει μορφή χίλιες φορές στη στιγμή, με προκαλεί, με προσκαλεί με περιπαίζει, μου μιλάει, θέλει να μου πει κάτι, σιγά-σιγά καταλαγιάζει, χαμηλώνει, ψυχομαχάει και σβήνει, αφήνοντας λαμπερά κάρβουνα που και αυτά σε λίγο χάνουν την λάμψη τους, καπνίζουν και γίνονται ζεστή, γκρίζα στάχτη, λίπασμα για το λουλούδι του κήπου, "χους ει και εις χουν απελεύσει".

Μια φλόγα είμαστε κι εμείς στο τζάκι που λέγεται ζωή. 

539. Το σαραντάχρονο γεροντάκι

Έγραφε η εφημερίδα «Ακρόπολις» του Βλ. Γαβριηλίδη: 
«Άμαξα παρέσυρε τεσσαρακοντούτη γέροντα. Ο ατυχής γέρων, μεταφερόμενος εις το νοσοκομείον, εξέπνευσεν…»

Το κακόμοιρο, το σαραντάχρονο γεροντάκι...Άφησε χήρα και την σαραντάχρονη γριούλα του...

538. Κι αν είναι ο γήινος πολιτισμός ο πιο ανεπτυγμένος του σύμπαντος;


Υπάρχει εδραιωμένη η πίστη ότι οι εξωγήινοι πολιτισμοί είναι πιο ανεπτυγμένοι από τον δικό μας. Θα μπορούσε όμως να συμβαίνει και το αντίστροφο: η γήινος πολιτισμός να προηγείται όλων.  Ποιος μπορεί να το αποκλείσει αυτό;

Σε αυτή την περίπτωση, σκέπτομαι τι θα μπορούσε να συμβεί αν, στο απώτερο ή απώτατο μέλλον, ο άνθρωπος επισκεπτόταν έναν άλλο πλανήτη με υποδεέστερο πολιτισμό. Τότε, εμείς για εκείνους θα ήμασταν οι "εξωγήινοι". Τι μοίρα θα επιφύλασσε ο άνθρωπος  για αυτούς; Θα  φερόταν ως κατακτητής και δεν θα δίσταζε να τους εξανδραποδίσει για να εκμεταλλευτεί τον τόπο τους. Θυμηθείτε την μοίρα των Ινδιάνων της Αμερικής, των  Αβορίγινων της Αυστραλίας, των μαύρων της Αφρικής, των λαών των οποίων αποικιοποιήθηκε η χώρα και των κατακτημένων λαών από καταβολής κόσμου. Κι ακόμη όλων των ειδών του ζωικού και φυτικού βασιλείου της γης. Γιατί να αλλάξει ο άνθρωπος τότε;

Οπότε, ας μην αδημονούμε να υποδεχθούμε την άφιξη εξωγήινων στον πλανήτη μας. Ο Στήβεν Χόκιν μας έχει προειδοποιήσει: δεν θα είναι καθόλου φιλικοί...

(Εικονίζεται το έργο μου "ΕΞΩΓΗΙΝΟΣ" από την συλλογή "Εργαλεία")

537. Το "ΑΝΤΙΟ, ΠΑΧΟΣ!" στο ECALI CLUB


Την 19/4/2014, στον υπέροχο χώρο του ECALI CLUB έγινε η παρουσίαση του νέου βιβλίου μου "ΑΝΤΙΟ, ΠΑΧΟΣ!", που σε λίγους μόνο μήνες έκανε β' έκδοση. 

536. Μάρμαρα αναδυόμενα


Στην αρχαία Μεσσήνη, μάρμαρα έτοιμα να ξαναβγούν από την αρχαιολογική σκαπάνη στο φως, ύστερα από σκοτάδι αιώνων. 

Είναι μέλη ναού; Βάσεις αγαλμάτων; Λαξευμένοι λίθοι τείχους; Κάτι άλλο; Όταν ολοκληρωθεί η ανασκαφή, θα μας πουν την ιστορία τους. 

Στο μεταξύ, συμμερίζεσαι την αγωνία των ανασκαφέων και εύχεσαι να ήσουν ένας από αυτούς...

535. Πλίνθοι και κέραμοι...


"Λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ευτάκτως τεθειμένοι..."

(Παράφραση του γνωστού αποφθέγματος του Ξενοφώντα  που μου ενέπνευσε η φωτογραφία που πήρα στην αρχαία Μεσσήνη)

534. Η καριέρα της γυναίκας στον ανδροκρατούμενο κόσμο.

Μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα, η γυναικεία εργασία ήταν ταμπού και ντροπή για τον σύζυγο αφού σήμαινε ότι δεν ήταν ικανός να την θρέψει (!) ενώ μόλις το 1952 απέκτησαν οι Ελληνίδες δικαίωμα ψήφου. Στα επόμενα εξήντα χρόνια, οι γυναίκες κάλυψαν μια αβυσσαλέα απόσταση. Κατόρθωσαν να καταξιωθούν στην συνείδηση του κόσμου και να εκπορθήσουν όλα τα θεωρούμενα ανδρικά επαγγέλματα, που στην πράξη αποδείχτηκε ότι δεν είχαν λόγο να θεωρούνται ως τέτοια. 

Η πορεία τους δεν ήταν εύκολη. Πληρώθηκαν με χαμηλότερους μισθούς  από εκείνους των ανδρών για την ίδια δουλειά, άκουσαν μύριες ειρωνείες, υπέστησαν σεξουαλικές παρενοχλήσεις και συνδύασαν τον δύσκολο ρόλο της εργαζόμενης μητέρας και της νοικοκυράς αλλά δεν πτοήθηκαν. Επέμειναν και κατενίκησαν την προκατάληψη των ανδρών που έβλεπαν την επαγγελματική τους ανέλιξη σαν απειλή για την δική τους.  Παλιός συνάδελφος, γνωστός για την στενοκεφαλιά του, είχε συστήσει κάποτε σε νεαρή εκπαιδευόμενη "να πάει να πλύνει πιάτα". Τελικά, εκείνη εξελίχθηκε σε επιτυχημένο διευθυντικό στέλεχος τραπεζών καταλαμβάνοντας θέσεις ανώτερες από την δική του. 

Σήμερα, η μεγαλύτερη ικανότητα οδήγησης αυτοκινήτου από τις γυναίκες αναγνωρίζεται έμπρακτα από ασφαλιστικές εταιρείες με έκπτωση στα ασφάλιστρα. Έχουν καλλίτερες σχολικές επιδόσεις, όπως αποδεικνύουν οι  περισσότερες πρωτιές στις εισαγωγικές. Οργανικά είναι ισχυρότερες, αφού σύμφωνα με την Στατιστική Αρχή, το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 65 ετών, είναι 18,5 χρόνια για τους άντρες και τα 20,6 χρόνια για τις γυναίκες. 

Οι γυναίκες έχουν καταλάβει με επιτυχία όλα τα επαγγέλματα ακόμη και του πιλότου πολεμικών αεροσκαφών, στις ΗΠΑ. Διαπρέπουν στον ανδροκρατούμενο κόσμο της ναυτιλίας: οι καπετάνισσες δεν υστερούν σε τίποτε από τους άνδρες συναδέλφους τους, αρκετές επιτυχημένες ναυτιλιακές εταιρείες και τράπεζες διοικούνται από γυναίκες.  Πριν από λίγα μόλις χρόνια, η τότε Τράπεζα Εργασίας είχε ως πολιτική να μην προσλαμβάνει γυναίκες.   

Κάποιες γυναίκες έχουν την φήμη ότι είναι δύσκολες στην δουλειά τους.  Συνεργαζόμενος μαζί τους δεν είχα πρόβλημα. Απλά τις σεβόμουν ως επαγγελματίες γιατί ήξερα πως πίσω από μια επιτυχημένη γυναίκα κρύβεται μεγαλύτερος μόχθος  επειδή για να καταλάβει την θέση της  έπρεπε να είχε πολεμήσει την ανδρική προκατάληψη. Κάποτε ταξίδεψα στο Λονδίνο με την διευθύντρια μεγάλης ναυτιλιακής εταιρείας, γνωστής για τον αυταρχισμό της. Στο ρεστοράν που με κάλεσε για δείπνο, μου εκμυστηρεύτηκε ότι αναγκαζόταν να παίζει αυτόν τον ρόλο για να καταπολεμήσει την προσωπική της δειλία και να επιπλεύσει σε ένα ανδροκρατούμενο χώρο, στον οποίο σύμφωνα με την αρρωστημένη αντίληψη, η κατάληψη μιας σημαντικής θέση από γυναίκα έχει εξαγοραστεί με ανταλλάγματα...

Στην ιστορία, οι μόνες γυναίκες που ασκούσαν εξουσία ήταν οι βασίλισσες. Στα νεότερα χρόνια εμφανίζονται και μη γαλαζοαίματες σιδηρές κυρίες: Ιντίρα Γκάντι, Γκόλντα Μέιρ, Μάργκαρετ Θάτσερ, Άνγκελα Μέρκελ. Ομολογώ ότι μεγαλύτερη εμπιστοσύνη μου εμπνέουν αρχηγοί κρατών.

Κύριοι ομόφυλοι, ας το παραδεχτούμε. Με εξαίρεση την μυϊκή δύναμη, δεν υπερτερούμε σε τίποτε απολύτως από τις γυναίκες. Μάλιστα,  αν ντε και καλά πρέπει να βάλουμε ταμπέλες στα φύλα, θα ψήφιζα το γυναικείο ως το ισχυρό. 
Οι γυναίκες έχουν όμως πολύ ακόμη δρόμο να διανύσουν. Ευτυχώς, με την πάροδο του χρόνου, μειώνεται η προκατάληψη οπότε μετά από κάποια χρόνια θα μηδενιστεί. Για να το επιτύχουν αρκεί να το πιστέψουν οι ίδιες.  Να μην νομίζουν ότι χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν γοητεία (οι λίγες που το έκαναν είχαν βραχύβια επιτυχία και στιγματίστηκαν) ούτε  δάκρυα ούτε να μιμηθούν τα ανδρικά πρότυπα. Αν είναι σωστές στη δουλειά τους και διαθέτουν επαγγελματική συνείδηση, γρήγορα θα αναγνωριστούν. 

Όπως το χρώμα ενός αυτοκίνητου δεν κάνει καμιά διαφορά στην απόδοσή του, το ίδιο δεν κάνει και μια ανατομική διαφορά στο ανθρώπινο σώμα. Η καριέρα είναι σαν την ελευθερία. Δεν χαρίζεται, κατακτιέται με προσπάθειες και διεκδικήσεις. 

(Aπό την στήλη μου "Εμπειρικές Συμβουλές Αυτοβελτίωσης" στο ποιοτικό e-περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/i_kariera_tis_gunaikas_ston_androkratoumeno_kosmo)

533. Υπάρχουν αναντικατάστατοι;

Είναι αλήθεια ότι ο καθένας από εμάς είναι μοναδικός στη ζωή. Κανένας στον κόσμο, πριν από εμάς, από καταβολής ανθρώπινου γένους, και μετά από εμάς, όσο θα υπάρχει ανθρώπινο γένος, δεν θα είναι σαν κι εμάς. Είναι ακόμη αλήθεια ότι ο καθένας μας έχει τις χάρες και τα ταλέντα του, κάποια από τα οποία μπορεί να είναι μοναδικά. Είναι όμως εξ ίσου αληθές ότι η ανθρωπότητα πορεύτηκε με επιτυχία για εκατομμύρια χρόνια χωρίς εμάς και τα ταλέντα μας και θα πορευτεί μέχρι την συντέλεια του κόσμου χωρίς να της λείψουμε (στην πραγματικότητα ούτε καν θα αντιληφτεί την έλλειψή μας).

Αφού συμφωνήσαμε τι συμβαίνει με την παρουσία μας στην υφήλιο, ας πάμε στον μικρόκοσμο που λέγεται εργασία. Καμιά φορά (ή μήπως συχνά;) πέφτουμε στην παγίδα που στήνουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας, πιστεύοντας πως είμαστε τόσο σημαντικοί, ώστε χωρίς εμάς θα έλθει η καταστροφή. Ίσως αυτή η ψευδαίσθηση να μας τονώνει το ενδιαφέρον για την ανιαρή δουλειά μας, ίσως να δίνει στο εγώ μας τροφή που, για κάποιους λόγους, την έχει ανάγκη. 

Το αποτέλεσμα της αντίληψής μας αυτής θα ήταν αδιάφορο αν δεν μας οδηγούσε ενίοτε σε αρνητικές συμπεριφορές: Εργασιομανία (workaholism), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για εμάς και τους δικούς μας. Γάντζωμα σε μια θέση αρνούμενοι να παραδώσουμε τα ηνία της επιχείρησής ή του μαγαζιού μας στα παιδιά μας. Άγχος, που προκύπτει από την ανάγκη να αποδεικνύουμε συνεχώς στον εαυτό μας κα στους άλλους ότι, πράγματι, είμαστε αναντικατάστατοι.   

Η ναρκισσιστική φαντασίωση ότι είμαστε αναντικατάστατοι, πέραν της επαγγελματικής, επηρεάζει αρνητικά και την προσωπική μας ζωή. Ανησυχούμε υπερβολικά και αφύσικα για το μέλλον των παιδιών μας αν μας συμβεί κάτι, με αποτέλεσμα να γινόμαστε υπερπροστατευτικοί. Έτσι όμως υποσκάπτουμε την αυτοπεποίθησή τους και επαληθεύουμε τους φόβους μας μέσω μιας αυτο-επιβεβαιωνόμενης προφητείας (self fulfilling prophecy).  Ο λαός μας έχει θυμοσοφικά αποφανθεί "αλί, σ' αυτόν που πάει" εννοώντας ότι μετά τον θάνατό κάποιου τα μέλη της οικογένειάς του, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα βρουν τον δρόμο τους. 

Αν ρίξουμε μια ματιά γύρω μας βλέπουμε ότι αυτό που πράγματι ισχύει είναι το "ουδείς αναντικατάστατος", ακόμη ο Αϊνστάιν ή ο Μέγας Ναπολέων. Ο επόμενος μπορεί να είναι υποδεέστερος αλλά θα συνεχίσει το έργο του έστω και λιγότερο αποτελεσματικά. Η ιστορία της ανθρωπότητας δεν προχωρά ολόισια αλλά με ζικ-ζακ. 

Ένα από τα καθήκοντα του σωστού μάνατζερ να φροντίζει να παράγει άλλους μάνατζερ που θα μπορούν επάξια να τον αντικαταστήσουν. Αντίθετα ένας κατά φαντασίαν αναντικατάστατος όχι μόνο δεν το κάνει αυτό αλλά έμμεσα σαμποτάρει τους υποψήφιους για να αποδεικνύει στους άλλους και στον εαυτό του την "μοναδικότητά" του. 

Ο καλλίτερος τρόπος για να θεραπευτεί κάποιος από την αντίληψη που έχει πως "μετά από μένα το χάος" είναι ένας μοναχικός περίπατος σε νεκροταφείο. Εκεί, ανάμεσα σε χιλιάδες πρώην "αναντικατάστατους", θα σκεφτεί, θα φιλοσοφήσει, θα προσγειωθεί και θα φύγει σοφότερος. 

Το βέβαιο είναι πως, μετά από εμάς, η γη θα συνεχίσει να γυρίζει, η τηλεόραση να διαφημίζει σερβιέτες και τα σουβλατζίδικα να ταΐζουν στρατιές Ελλήνων...

(Aπό την στήλη μου "Εμπειρικές Συμβουλές Αυτοβελτίωσης" στο ποιοτικό e-περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/uparxoun_anantikatastatoi)

532. Επτά συμβουλές για την αντιμετώπιση του επαγγελματικού άγχους

Σημαντική πηγή άγχους είναι η εργασία, ανεξαρτήτως επαγγέλματος. Πολλοί φαντάζονται κάποιο άλλο επάγγελμα ως το ιδανικό αντί του δικού τους. Όμως, κι αν ακόμη ασκούσαν εκείνο, πάλι θα θεωρούσαν κάποιο άλλο ως ιδανικό. 

Δουλειά χωρία άγχος δεν υπάρχει. Οι λόγοι πολλοί: ανία, συνεχής πίεση χρόνου και προθεσμιών, βάρος ευθυνών, κακό περιβάλλον εργασίας, μη αναγνώριση αξίας κλπ. Μερικοί αγχώνονται τόσο που  σωματοποιούν το άγχος τους πάσχοντας από αϋπνία, χρόνια κούραση, τεντωμένους μυς, τικ κλπ. 

Σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο "Είναι ο μισθός το πρωτεύον κίνητρο εργασίας;" ανακαλύψαμε ότι, μετά την κάλυψη των αναγκών επιβίωσης, προηγούνταν άλλα κίνητρα, όπως η ψυχολογική ικανοποίηση από την εργασία (job satisfaction) το αίσθημα ασφάλειας κλπ. Επίσης στο άρθρο "Ψυχολογώντας τους άλλους: Οι τρεις ανάγκες" είδαμε ότι η εργασία καλύπτει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη μας για Επιτεύγματα (achievement). Μπορούμε να δούμε το άγχος ως ένα μέρος του τιμήματος που πληρώνουμε για το πακέτο "υλικά αγαθά-ψυχολογική κάλυψη" που μας προσφέρει η δουλειά μας. 

Αφού το εργασιακό άγχος είναι αναπόφευκτο, το ζητούμενο δεν είναι η εξαφάνιση αλλά ο έλεγχός του. Για αυτό δεν υπάρχουν διάφοροι τρόποι και ο καθένας  βρίσκει τον συνδυασμό που του ταιριάζει.  Ιδού οι δικοί μου:
Ένα γραφείο γεμάτο ανακατεμένα χαρτιά όπου ψάχνεις εναγωνίως να βρεις αυτό που επείγεσαι και συχνά δεν το βρίσκεις είναι πηγή άγχους. Εύκολα εξουδετερώνεται με συχνό ξεκαθάρισμα, πετώντας τα άχρηστα έγγραφα και αρχειοθετώντας τα υπόλοιπα σε φακέλους. Έτσι ελέγχεις εσύ το χαρτομάνι  και όχι εκείνο εσένα. 
Το ίδιο με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Όταν όλα τα μηνύματα, εισερχόμενα και εξερχόμενα, είναι αταξινόμητα, αγχώνεσαι για να βρεις εκείνο που θέλεις κάθε φορά. Κι όσο πιο παλιό είναι τόσο πιο πολύ δυσκολεύεσαι να το εντοπίσεις ανάμεσα στον πέλαγος των άλλων. Η άμεση αρχειοθέτηση στον οικείο ηλεκτρονικό φάκελο που θα ανοίξεις λύνει το πρόβλημα, μαζί με το σβήσιμο των άχρηστων μηνυμάτων που μπερδεύονται με τα χρήσιμα. Για αυτό και η αναγραφή του θέματος σε όλα τα επαγγελματικά (και όχι μόνο) μηνύματα διευκολύνει την αρχειοθέτηση και τον γρήγορο εντοπισμό τους. 
Στη δουλειά (αλλά και στη ζωή) συνεχώς δημιουργούνται νέες εκκρεμότητες, που τριβελίζουν το μυαλό μας και μας αγχώνουν. Η λύση είναι η καταγραφή τους σε λίστα και η διαγραφή τους όταν  τακτοποιούνται. Τα μέσα καταγραφής ποικίλουν: παλιός συνάδελφος στην τράπεζα, διευθυντής, που χειριζόταν τα προβληματικά δάνεια είχε κρεμάσει στον απέναντι τοίχο του γραφείου του ένα μικρό πίνακα όπου κατέγραφε τις εκκρεμότητες με μαρκαδόρο. Σήμερα υπάρχουν τα ηλεκτρονικά μέσα.   
Πολύ σημαντική είναι και η οργάνωση των ραντεβού μας. Προσωπικά με εξυπηρετεί το βιβλίο-ατζέντα που σε κάθε δισέλιδο ανοίγεται μπροστά μου ολόκληρη η εβδομάδα. Βέβαια, οι χρήστες των σύγχρονων κινητών τηλεφώνων δεν έχουν ανάγκη από χάρτινα εργαλεία.  
Η τεχνολογία, που έχει αντικαταστήσει τις γραμματείς με ηλεκτρονικά εργαλεία, προσφέρει την τηλεφωνική συσκευή με αυτόματη κλήση  προεπιλεγμένων αριθμών. Είναι ταχύτερη από την χειροκίνητη πληκτρολόγηση και απαλλαγμένη από λάθη που κάνουμε στην βιασύνη μας και μας εκνευρίζουν.         
Το πρωινό ξύπνημα λίγο ενωρίτερα μάς γλυτώνει από το καθημερινό πρωινό άγχος για έγκαιρη προσέλευση στην δουλειά. 
Η καλλιέργεια καλών σχέσεων, πνεύματος συνεργασίας και αλληλοκατανόησης με συναδέλφους και συνεργάτες μάς απαλλάσσει από τις στρεσογόνες εντάσεις ενός κακού κλίματος.  

Το πρόβλημα του άγχους είναι πολύπλοκο και σύνθετο και δεν μπορεί να καλυφθεί στο στενό πλαίσιο ενός άρθρου. Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να βρει περισσότερα στο βιβλίο μου "Αντίο, Άγχος" (link στο http://www.dioptra.gr/Vivlio/124/710/Antio-agxos/ ) (εκδόσεις Διόπτρα), που παρουσιάζει  με γλαφυρότητα και χιούμορ τους εβδομήντα περίπου τρόπους που ανέπτυξα για να αντιμετωπίσω αποτελεσματικά το δικό μου άγχος, επαγγελματικό κα μη. 

Για όλα φταίει ο Αδάμ που εκδιώχθηκε από τον Παράδεισο με την θεϊκή εντολή «με τον ιδρώτα του προσώπου σου να βγάζεις το ψωμί σου». Αν δεν έτρωγε εκείνο το καταραμένο μήλο, τώρα θα λιαζόμασταν ολημερίς στους κήπους της Εδέμ! Βέβαια, και πάλι θα είχαμε άγχος για χίλιους δυο λόγους, ο σημαντικότερος από  τους οποίους θα ήταν η ανία. Όχι όμως για χίλιους τρεις που έχουμε τώρα, προσθέτοντας και την εργασία…

(Aπό την στήλη μου "Εμπειρικές Συμβουλές Αυτοβελτίωσης" στο ποιοτικό e-περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/epta_sumvoules_gia_tin_antimetopisi_tou_epaggelamatikou_agxous)

531. Όσα πρέπει να ξέρετε για τις τραπεζικές καταθέσεις

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τι είναι τραπεζική κατάθεση; Δάνειο του καταθέτη προς την τράπεζα. Η τράπεζα δανείζεται από τους καταθέτες και δανείζει τους δανειολήπτες (ιδιώτες και επιχειρήσεις), αφού προηγουμένως ελέγξει την φερεγγυότητά τους, όπως θα έκανε κάθε σώφρων δανειστής. Μια στιγμή! Δανειστής είπαμε; Μα και ο καταθέτης είναι δανειστής. Και ως σώφρων δανειστής οφείλει να ελέγξει την φερεγγυότητα του δανειολήπτη του, δηλαδή της τράπεζας. Στην πραγματικότητα το κάνει, ή μήπως καταθέτει τα λεφτά του σε όποια τράπεζα του δώσει το υψηλότερο επιτόκιο; Η πάλαι ποτέ Τράπεζα Κρήτης, επί Κοσκωτά, έδινε τρελά επιτόκια για να προσελκύσει καταθέσεις ενώ, σύμφωνα με φήμες, για μεγάλα ποσά χάριζε και αυτοκίνητα! Μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου, φυσικά κατέρρευσε. 

Από μεγάλο Έλληνα πλοιοκτήτη, δανειακό πελάτη μου στην αμερικάνικη τράπεζα που ήμουν τότε διευθυντής, ζητούσα κάθε χρόνο οικονομικά στοιχεία για να βεβαιωθώ ότι συνεχίζει να είναι φερέγγυος. Όμως και εκείνος ζητούσε τον ετήσιο ισολογισμό της τράπεζας. Γιατί; Μα εκτός από δανειολήπτης ήταν παράλληλα και καταθέτης  της. Ήθελε, δικαίως, να  βεβαιωθεί ότι η τράπεζα παρέμενε ισχυρή για να της εμπιστεύεται τις καταθέσεις του. 

Για την ιστορία, ενώ η τιμή της μετοχής της συγκεκριμένης τράπεζας-κολοσσού, κάποτε ξεπερνούσε τα $70, μετά την φούσκα των ακινήτων που έσκασε στην Αμερική καταβαραθρώθηκε στο $1 έτοιμη να πτωχεύσει. Αυτό δείχνει ότι η φερεγγυότητα των τραπεζών (όπως και κάθε οργανισμού ή χώρας) μπορεί να τεθεί σε αμφισβήτηση ανάλογα με προβλεπτές ή απρόβλεπτες εξελίξεις.     

Συμβουλή: Πριν δανείσετε μια τράπεζα καταθέτοντας σε αυτήν τα χρήματά σας ελέγξετε τη φερεγγυότητά της. Πώς; Πολύ εύκολα. Έχουν φροντίσει για αυτό οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης (Standard & Poors,  Moody's, Fitch) οι οποίοι, αφού εξετάσουν ενδελεχώς τα οικονομικά στοιχεία και τις προοπτικές της κάθε τράπεζας (μεγάλης εταιρίας, οργανισμού, χώρας,) την βαθμολογούν με συγκεκριμένους κωδικούς (π.χ. ΑΑΑ, ΑΑ+, ΒΒ-, Caa1) που  καλύπτουν όλη την γκάμα, από άριστα μέχρι "σκουπίδια". (Για τους οίκους αξιολόγησης θα μιλήσουμε εκτενέστερα σε επόμενο άρθρο). Η βαθμολόγηση (rating) δημοσιεύεται στα ΜΜΕ και το διαδίκτυο. Αν ρωτήσετε τον υπάλληλο θα σας πει την βαθμολόγηση της τράπεζάς του και την συγκρίνετε με εκείνη των άλλων τραπεζών. Αν αυτή την απλή κίνηση έκαναν όσοι μετέφεραν σε κυπριακές τράπεζες τις καταθέσεις τους, για μεγαλύτερη ασφάλεια, στην αρχή τη οικονομικής κρίσης, θα διαπίστωναν το λάθος τους.        

Μα, θα ρωτήσετε, δεν είναι οι τραπεζικές καταθέσεις εγγυημένες από το κράτος; Τι με νοιάζει η βαθμολογία τους από τους διεθνείς οίκους, που  στο κάτω-κάτω κάνουν και λάθη; Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. 

Τα δεδομένα είναι τα εξής: 
 Οι εγγυήσεις καλύπτουν ένα ορισμένο ποσόν και όχι ολόκληρο: 100.000 ευρώ ανά καταθέτη για το σύνολο των λογαριασμών του ανά τράπεζα.
 Η παρεχόμενη εγγύηση είναι τόσο ισχυρή όσο οικονομικά ισχυρός είναι ο εγγυητής. Το ελληνικό δημόσιο εν προκειμένω, το οποίο πριν από λίγα χρόνια άφησε απλήρωτους τους συμπολίτες μας που το εμπιστεύτηκαν αγοράζοντας ομόλογά του.
Το ρίσκο που παίρνει ο καταθέτης είναι τριπλό: (α) η φερεγγυότητα του πρωτοφειλέτη, δηλαδή της τράπεζας, ελληνικής ή ξένης που λειτουργεί στην Ελλάδα. (β) η φερεγγυότητα του εγγυητή, που αναφέραμε προηγουμένως, στη περίπτωση που εκείνη πτωχεύσει ή αδυνατεί να πληρώσει, και (γ) κι αν ακόμη οι δύο πρώτοι είναι οικονομικά φερέγγυοι υπάρχει ο κίνδυνος, έστω θεωρητικά, πολεμικής σύρραξης, πολιτικής αστάθειας κλπ (sovereign risk). Σε αυτόν τον κίνδυνο υπόκεινται οι καταθέσεις και των υποκαταστημάτων ξένων τραπεζών που λειτουργούν στην Ελλάδα,  δηλαδή, η μητρική τράπεζα δεν εγγυάται τις καταθέσεις αυτές. 
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε αυτούς τους κινδύνους; Με τρεις ουσιαστικές κινήσεις: 
Προσεκτική επιλογή της τράπεζας. Πέρασε ο καιρός της ανεμελιάς, τότε που θεωρούσαμε ότι οι καταθέσεις μας είναι  εγγυημένες βρέξει-χιονίσει. Προσοχή, το υψηλότερο επιτόκιο καταθέσεων σε σύγκριση με εκείνο των άλλων τραπεζών μπορεί να κρύβει κάποιο πρόβλημα ρευστότητας ή αδυναμίας. Η φερεγγυότητα μιας τράπεζας δεν είναι τα επιβλητικά κτίρια, τα πολυτελή γραφεία, ο αριθμός των υποκαταστημάτων και οι μελιστάλαχτοι υπάλληλοι. Είναι αυτό που δείχνει η βαθμολόγηση των διεθνών οίκων. Παρά τα λάθη που μπορεί να κάνουν (και έχουν πράγματι κάνει) είναι το πιο αξιόπιστο σύστημα που έχουμε διαθέσιμο αυτή την στιγμή. 
 Διάσπαση των καταθέσεων σε περισσότερες τράπεζες ώστε να καλύψουμε ολόκληρο το ποσό από την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, η φερεγγυότητα του οποίου εγείρει ερωτηματικά αλλά είναι καλλίτερη από το τίποτε. 
 Σώφρονα επιλογή των πολιτικών μας ταγών με ορθολογιστικά κριτήρια προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα πολιτικής αστάθειας.   

Η τράπεζα δεν κρατά τις καταθέσεις μας στο χρηματοφυλάκιό της  αλλά τις επενδύει δανείζοντας:
τους πελάτες της (εταιρείες και ιδιώτες) 
άλλες τράπεζες που έχουν ανάγκες ρευστότητας κα βγαίνουν για αυτό τον λόγο στην διατραπεζική αγορά. Ναι, σωστά μαντέψατε, εξετάζει προηγουμένως την φερεγγυότητα της άλλης τράπεζας λαμβάνοντας υπόψη την βαθμολόγηση των διεθνών οίκων αξιολόγησης προκειμένου να αποφασίσει την διάρκεια, το ύψος και τους όρους της δανειοδότησης 
την κεντρική τράπεζα της χώρας στην οποία λειτουργεί, εδώ η Τράπεζα της Ελλάδος. 

Η τράπεζα όμως φροντίζει να έχει διαθέσιμο ένα ελάχιστο ποσό για να καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες της σε ρευστότητα, δηλαδή τις συνήθεις αναλήψεις των καταθετών της. Αν όμως κάποια στιγμή όλοι οι καταθέτες της και ζητήσουν να αποσύρουν το σύνολο των καταθέσεών τους η τράπεζα αδυνατεί να τους ικανοποιήσει. 
Πότε θα συμβεί αυτό; Σε συνθήκες πανικού που προέρχεται είτε από πραγματικά αίτια είτε από απλές φήμες. Σε μια τέτοια περίπτωση θα επηρεαστεί ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα το οποίο θα καταρρεύσει. Τότε οι τράπεζες κλείνουν προληπτικά για λίγες ημέρες, προκειμένου να καταλαγιάσει ο πανικός, επιτρέποντας καθημερινές αναλήψεις μικροποσών από τα ΑΤΜ, όπως έγινε στην Κύπρο, στην οικονομική κρίση.  Είναι γνωστό ότι και στην Ελλάδα, προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή υπόνοια ότι οι τράπεζες αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και σπεύσουν όλοι στα ταμεία ζητώντας πίσω τις καταθέσεις τους, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενεργώντας προληπτικά, εφοδίασε αφειδώς με δισεκατομμύρια ευρώ τις ελληνικές τράπεζες με αλλεπάλληλες αεροπορικές χρηματαποστολές.

Στο όχι μακρινό παρελθόν, όλες οι τράπεζες στη Ελλάδα δέχονταν αρκετά μεγάλα ποσά για κατάθεση σε χαρτονόμισμα, χωρίς να ρωτούν την προέλευσή τους, πράγμα που διευκόλυνε το ξέπλυμα χρήματος. Όμως τα πράγματα άλλαξαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πάνω από ένα ορισμένο ποσόν, η τράπεζα όχι μόνο ερωτά την προέλευσή του αλλά ο υπάλληλος υποχρεώνεται να αναφέρει οποιαδήποτε ύποπτη συναλλαγή σε συγκεκριμένο στέλεχος της τράπεζας που την διερευνά περαιτέρω.  Όποιος φυλάει λεφτά στο σπίτι και θέλει να τα καταθέσει στη τράπεζα ίσως κληθεί να δώσει εξηγήσεις.  Όμως για τους κινδύνους που διατρέχουμε κρατώντας λεφτά "στο στρώμα" θα μιλήσουμε στο επόμενό μας άρθρο.   

(Από την στήλη μου Εμπειρικές Συμβουλές Αυτοβελτίωσης στο e-περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/osa_prepei_na_kserete_gia_tis_trapezikes_katatheseis/category/quality_of_life)

530. Ρόλος επιστημών


Πιστεύω ότι, σε τελευταία ανάλυση, ο ρόλος των επιστημών είναι η βοήθεια προς τον άνθρωπο να βρίσκει το στίγμα του στον συμπαντικό χωροχρόνο. 

Δηλαδή, η ιστορία τον τοποθετεί στον χρόνο (τι συνέβη πριν από αυτόν), η αστρονομία στο διάστημα (η θέση της γης και η δική του στο σύμπαν), η βιολογία στον χώρο των εμβίων, η ανθρωπολογία στη εξέλιξή του μέχρι τον homo sapiens, η φιλοσοφία στην σφαίρα των ιδεών, τα φυσικομαθηματικά στην θέση του ως προς τους νόμους του σύμπαντος, η χημεία στα συστατικά και τις αντιδράσεις του σώματός του και της γύρω ύλης, η θεολογία στη σχέση του με το επέκεινα, η οικονομία στις δοσοληψίες του μες τον υπόλοιπο κόσμο, η ψυχολογία την θέση του με το εγώ του, κλπ.    

Το στίγμα ενός σημείου σε δισδιάστατη επιφάνεια καθορίζεται από δύο μόνο συντεταγμένες, στον χώρο από τρεις ενώ το στίγμα ενός ανθρώπου χρειάζεται πολλές για να προσδιορισθεί. 

(Εικονίζεται το έργο μου "Αναδυόμενη Αφροδίτη" από τη συλλογή "Κοχύλια")

529. Οι βλαβερές συνέπειες της...απληστίας

Νομίζουμε πως η απληστία είναι κάτι που αφορά πάντα τους άλλους και όχι εμάς. Λάθος. Αφορά και εμάς σε μεγάλο βαθμό. Στο βιβλίο μου "Αντίο, Άγχος", εξηγώ ότι ευτυχία είναι κατάσταση όπου η πραγματικότητα συμπίπτει με τις επιθυμίες μας. Επομένως, η απληστία, που διογκώνει τις επιθυμίες μας, είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της ευτυχίας. Περιλαμβάνεται στα επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα και είναι η ρίζα όλων των υπόλοιπων.

Αρκετά όμως με την θεωρία, ας πάμε στην πράξη. Τυπική περίπτωση απληστίας είναι "το σύνδρομο του χαρτοπαίχτη". Όταν κερδίζει συνεχίζει το παιχνίδι για να κερδίσει κι άλλα. Όταν χάνει πάλι συνεχίζει για να ρεφάρει. Όσο πιο πολλά χάνει τόσο πιο απρόθυμος είναι να εγκαταλείψει το παιχνίδι. Τελικά είναι πάντα χαμένος.

Την συμπεριφορά του χαρτοπαίχτη είχαν όσοι  μπήκαν στο χρηματιστήριο στην χρυσή εποχή του, πριν από κάποια χρόνια. Κέρδιζαν μεγάλα ποσά και δεν πουλούσαν επειδή ήθελαν να κερδίσουν περισσότερο. Όσο πιο πολύ κέρδιζαν τόσο πιο απρόθυμοι γίνονταν να πουλήσουν και να φύγουν επειδή ήθελαν ακόμη μεγαλύτερα κέρδη. Ώσπου η φούσκα έσκασε και τα κέρδη έγιναν μεγάλες ζημιές. Και πάλι όμως δεν πουλούσαν ελπίζοντας σε νέα άνοδο τιμών που δεν ήλθε ποτέ. Έτσι χάθηκαν αποταμιεύσεις μιας ζωής και εφάπαξ, οικόπεδα και σπίτια που πουλήθηκαν για να αγοραστούν μετοχές.  

Άλλο παράδειγμα. Πριν από χρόνια, πολλοί πλοιοκτήτες, για να αποφύγουν το  υψηλό επιτόκιο δολαρίου (20%) μετέτρεπαν τα δάνειά τους σε άλλα νομίσματα, όπως το ιαπωνικό γιέν. Αναπόφευκτα όμως έπαιρναν συναλλαγματικό κίνδυνο, αφού οι ναύλοι είναι σε δολάρια και τα τοκοχρεολύσια σε γιεν. Στο επόμενο διάστημα η αλλαγή της ισοτιμίας  τους ευνόησε. Δεν μετέτρεψαν όμως το δάνειο ξανά σε δολάρια επειδή ήθελαν να κερδίσουν κι άλλο. Στη συνέχει η ισοτιμία γύρισε εναντίον τους και το υπόλοιπο του δανείου μεταφρασμένο σε δολάρια φούσκωσε. Ούτε και τότε μετέτρεψαν το δάνειο σε δολάρια για να σταματήσουν την ζημιά. Περίμεναν μάταια μια νέα αλλαγή της ισοτιμίας υπέρ τους για να την μειώσουν.

Υπάρχει τρόπος για να αποφύγει κανείς το "σύνδρομο του χαρτοπαίχτη"; Ναι, είναι αυτός που εφαρμόζουν οι επαγγελματίες επενδυτές: καθορίζουν εκ των προτέρων στόχους-όρια για κέρδος και ζημιά.  Αν κερδίζουν π.χ. 20% ή χάνουν 10% φεύγουν. Δεν περιμένουν ούτε για να αυξήσουν το  κέρδος ούτε για να μειώσουν την ζημιά. Το πρόβλημα είναι ότι ο πολύς κόσμος ενώ αναγνωρίζει την ορθότητα αυτού του κανόνα δεν τον εφαρμόζει. Αιτία; Μαντέψτε την! 

Όμως η απληστία μάς ακολουθεί και στην καθημερινή ζωή. Παράδειγμα, η ηλικία. Αντί να χαιρόμαστε για τα χρόνια που έχουμε ζήσει και εξακολουθούμε να ζούμε ενώ άλλοι πέθαναν νεότεροι, μελαγχολούμε την ημέρα των γενεθλίων μας επειδή δεν είμαστε πια νέοι. Και δυστυχούμε αφού η πραγματικότητα (η ηλικία μας)  δεν συμπίπτει με την επιθυμία μας (να είμαστε νέοι). Επιθυμία που δεν θα εκπληρωθεί ποτέ εκτός κι αν έχουμε την «τύχη» του Δρος Φάουστ...

Οι εφημερίδες συχνά αναφέρουν απάτες επιτήδειων που αποσπούν χρήματα από τα θύματά τους με την υπόσχεση μεγάλων κερδών. Διαβάζω σήμερα: "Μια 57χρονη εξαπάτησε δέκα άτομα και τους απόσπασε 259.000 ευρώ για να τα επενδύσει σε μετοχές τράπεζας, ισχυριζόμενη πως είχε "εσωτερική πληροφόρηση" από υψηλόβαθμα διοικητικά στελέχη της για άνοδο της τιμής τους".

Θύματα της απληστίας έπεσαν κάποιοι με την γνωστή "Νιγηριανή απάτη": Λάμβαναν email από κάποιον υποτιθέμενο αξιωματούχο στην Νιγηρίας που τους πληροφορούσε ότι τον επέλεξε (!) για να τον βοηθήσει να εξάγει παράνομα από την χώρα του μερικά εκατομμύρια δολάρια που είχε εισπράξει από μίζες. Τους ζητούσε τον αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού τους για να τους τα εμβάσει. Θα κρατούσαν τα μισά (!)  και τα υπόλοιπα, θα τα έστελναν σε λογαριασμό του 'Νιγηριανού" που θα του υποδείκνυε. Αποτέλεσμα; Τα θύματα έχαναν όλα τα χρήματα που είχαν στο λογαριασμό τους. Θύματα απληστίας και οι μετέχοντες στα γνωστά "αεροπλανάκια" ή "πυραμίδες" που εισέπρατταν αρχικά μεγάλα κέρδη πριν χάσουν όλα τα λεφτά τους. 

Τι είναι αυτό που μετατρέπει έξυπνους ανθρώπους σε αφελή θύματα απατεώνων και βλέπουν το τυράκι αλλά όχι την φάκα; Τώρα ξέρεις...   

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο e-περιοδικό Flow Magazine":
http://www.flowmagazine.gr/article/view/oi_vlaveres_sunepeies_tis_aplistias)
                                                                               

528. Η ιδανική ηλικία

Αν ρωτήσεις κάποιον ποια είναι η καλλίτερη ηλικία της ζωής του, είναι βέβαιον ότι η απάντησή του θα αναφέρεται σε μια παρελθούσα ηλικία π.χ. "όταν ήμουν είκοσι χρονών".  

Επειδή όμως, ως γνωστόν, ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω, η απάντηση αυτή είναι καθαρά θεωρητική. Έχει ακριβώς τον ίδιο βαθμό ουτοπίας και την ίδια αξία με το να έλεγες "θα ήθελα να ήμουν ο πλουσιότερος και ομορφότερος άνθρωπος του κόσμου  και επί πλέον αθάνατος". 

Αν θελήσουμε να επιστρέψουμε στην πραγματικότητα και να βρούμε μια απάντηση που να έχει πρακτικό αντίκρισμα, έχουμε δύο ενδεχόμενα: το ένα  να πει "η τωρινή μου ηλικία" και το άλλο  μια μελλοντική ηλικία του, "μετά από χ χρόνια". 

Κανείς όμως λογικός άνθρωπος δεν θα θεωρούσε καλλίτερη μιαν ηλικία μεγαλύτερη από αυτή που έχει. Μια μελλοντική ηλικία υστερεί έναντι της τρέχουσας αφού δεν είναι εξασφαλισμένη (καμιά εγγύηση ότι θα ζει ως τότε), χώρια η φυσική φθορά του σώματος με συνέπειες στην εμφάνιση και στην υγεία. Αντίθετα, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο η τρέχουσα ηλικία να υστερεί έναντι μιας μελλοντικής. 

Αναγκαστικά οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η απάντηση στο αρχικό μας ερώτημα είναι ότι η τρέχουσα ηλικία μας είναι η ιδανική. Αυτή η απάντηση έχει ένα ακόμη τεράστιο πλεονέκτημα: η τρέχουσα ηλικία  είναι κυλιόμενη σε όλη την διάρκεια της ζωής μας: πάντα θα έχουμε μια τρέχουσα ηλικία ακόμη κι αν είμαστε 100 χρονών. Επομένως, πάντα θα ζούμε στην ιδανική μας ηλικία.

Την ημέρα των γενεθλίων μας λοιπόν δεν έχουμε κανένα λόγο να μελαγχολούμε επειδή γεράσαμε έναν ακόμη χρόνο. Σύμφωνα με το σκεπτικό που αναπτύξαμε, κάθε επέτειος της γέννησής μας είναι τόσο ευτυχής όσο ευτυχής θα είναι κάθε μία από όλες τις μελλοντικές επετείους.

Ύστερα από όλα αυτά, έχετε κάθε δικαίωμα να πάτε στον καθρέφτη και να το γιορτάσετε, χαρίζοντας στον εαυτό σας ένα διάπλατο χαμόγελο...   

527. Θρησκευτικό έγκλημα

Διαβάζω: "ΔΟΥΒΛΙΝΟ. Τη διαμάχη για το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση ήλθε να αναζωπυρώσει, με τον χειρότερο τρόπο, ο θάνατος, σε ιρλανδικό νοσοκομείο, της Ινδής οδοντιάτρου, Σαβίτα Χαλαπανάβαρ, 31 ετών, στην οποία δεν επετράπη η διακοπή της εγκυμοσύνης, με αποτέλεσμα να πεθάνει. Ο σύζυγός της, Πραβίν Χαλαπανάβαρ, δήλωσε στο BBC ότι οι γιατροί στο νοσοκομείο Γκάλγουεϊ αρνήθηκαν να δεχτούν το αίτημα της γυναίκας για άμβλωση, τονίζοντάς του ότι η Ιρλανδία είναι «μια καθολική χώρα». Η Ινδή είχε ζητήσει επανειλημμένως την ιατρική παρέμβαση, καθώς υπέφερε από ισχυρούς πόνους, παρότι αρχικά η εγκυμοσύνη της, την οποία επιθυμούσε, εξελισσόταν ομαλά. Η αυτοψία, δύο ημέρες μετά τον θάνατό της, έδειξε ότι πέθανε από σηψαιμία".

Ένα ακόμη έγκλημα στο όνομα της θρησκείας. Κι ύστερα, λένε πως ο μεσαίωνας τελείωσε τον 15ο αιώνα...

(Εικονίζεται το έργο του γλύπτη Ron Mueck "Έγκυος γυναίκα" ύψους 2,5 μέτρων, που ανήκει στη συλλογή της National Gallery της Αυστραλίας) 

526. Αποχωρώντας από τον εργοδότη σου

Όπως έχουμε επισημάνει και στο άρθρο μας με τίτλο  "Τι κερδίζω και τι χάνω αν αλλάξω εργοδότη;" ενώ οι Γιαπωνέζοι "παντρεύονται" την εταιρεία στην οποία ξεκίνησαν την καριέρα τους και συνταξιοδοτούνται από αυτήν, στον δυτικό κόσμο ισχύει ο αντίστροφος κανόνας. Ο καθένας μας στην καριέρα του, για διάφορους λόγους, αλλάζει εργοδότες. Μάλιστα, οι προβλέψεις είναι ότι εξ αιτίας της ταχείας αλλαγής που γίνεται παγκοσμίως στην τεχνολογία, οι νέοι που τώρα αρχίζουν θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων, στην πορεία της καριέρας τους, να αλλάξουν αρκετές φορές όχι μόνο εργοδότη αλλά και επάγγελμα.

Είναι αναμενόμενο και ίσως αναπόφευκτο, κατά την διάρκεια της εργασίας σου σε ένα εργοδότη, να σου δημιουργηθούν αρνητικά αισθήματα απέναντί του, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα: μη προαγωγή ή αύξηση που πίστευες ότι δικαιούσαι, περιορισμός αρμοδιοτήτων, υποσκελισμός από άλλο συνάδελφο, προσβλητική συμπεριφορά, άδικη ή άνιση μεταχείριση και λοιπά.  

Και να που παρουσιάστηκε η ευκαιρία να αλλάξεις δουλειά, έχοντα βρει άλλη, καλλίτερη.  Τώρα πια που δεν τον έχεις ανάγκη, θέλεις φεύγοντας να κάνεις κάτι που σκεπτόσουν από καιρό: να του πετάξεις στα μούτρο την παραίτησή σου, να τον βρίσεις και να φύγεις, βροντώντας πίσω σου την πόρτα. Σε κάποιες μάλιστα παλιές γελοιογραφίες το σκηνικό συμπληρωνόταν με καπέλωμα του εργοδότη ή του διευθυντή με το καλάθι των αχρήστων.

Είναι πράγματι αυτό που θέλεις να κάνεις; Για σκέψου το πάλι. Κατ' αρχήν είπαμε προηγουμένως "τώρα πια που δεν τον έχεις ανάγκη". Είναι έτσι τα πράγματα;  Μην ξεχνάς ότι κανείς δεν σου εγγυάται πως ο νέος σου εργοδότης θα είναι ο τελευταίος και ο παντοτινός, έστω και αν οι προοπτικές διαγράφονται έτσι. Για διάφορους λόγους, που δεν μπορείς να φανταστείς τώρα, μπορεί να χρειαστεί να φύγεις από εκεί και να αναζητήσεις αλλού την τύχη σου. Οι μελλοντικοί εργοδότες σου θα σου ζητήσουν συστάσεις. Κι αν δεν το κάνουν φανερά μπορεί να το κάνουν εν αγνοία σου. Πώς; Είναι πιθανόν ένας (ή περισσότεροι) από αυτούς, βλέποντας στο βιογραφικό σου  τους προηγουμένους εργοδότες σου να γνωρίζει αυτόν που έβρισες, να του τηλεφωνήσει και να ζητήσει πληροφορίες για το ποιόν σου. Ο κόσμος είναι μικρός και δεν μπορείς να φανταστείς πόσο οι απασχολούμενοι στον ίδιο επαγγελματικό κλάδο γνωρίζονται μεταξύ τους. Εσύ στην θέση του "βρισθέντος" τι θα έλεγες σε αυτόν που σε ρωτάει;

Στους επαγγελματικούς κύκλους, οι άνθρωποι από το ίδιο "σινάφι" μιλάνε μεταξύ τους. Να είσαι σίγουρος πως το "ανδραγάθημά σου" θα διέρρεε και θα κυκλοφορούσε στην αγορά, πράγμα που σίγουρα δεν θα βοηθούσε την καριέρα σου.

Σκέψου και κάτι άλλο. Επειδή πολλά συμβαίνουν στη ζωή και έχει ο καιρός γυρίσματα μην αποκλείεις το ενδεχόμενο, αν αλλάξουν οι συνθήκες να χρειαστεί να ξαναδουλέψεις στον εργοδότη που καπέλωσες. Όπως έλεγε γλαφυρά ένα παλιό στέλεχος με μεγάλη εμπειρία "'όταν φεύγεις από μια δουλειά, μην παίρνεις μαζί σου και το πόμολο της πόρτας για να μπορείς να ξαναμπείς αν ποτέ χρειαστεί".  

Ούτε  να αποκλείσεις το  ενδεχόμενο, όντας σε άλλον εργοδότη, να εμφανιστεί ξαφνικά, φάντης μπαστούνι, ο νέος διευθυντής που είναι, μάντεψε ποιος...ναι, εκείνος που έβρισες πριν από καιρό (ή μήπως τον καπέλωσες κιόλας;). Τότε, τι να σου πω! Ούτε ψύλλος στον κόρφο σου.

Φανερώνοντας τα πραγματικά σου αισθήματα και τις ενδεχόμενες πικρίες αναχωρώντας από έναν εργοδότη, δεν διορθώνεις το παρελθόν. Δεν κερδίζεις τίποτε, μόνο χάνεις. Ο σωστός επαγγελματίας ξέρει πώς να συμπεριφερθεί σε μια τέτοια περίσταση. Ξεχνώντας τα κακά και ενθυμούμενος τα καλά, αποχαιρετά ευχαριστώντας εργοδότη και συναδέλφους και αναχωρεί αξιοπρεπώς.

Υπάρχει βέβαια και μια περίπτωση όπου μπορείς να βγάλεις το άχτι σου καπελώνοντας τον εργοδότη ή τον διευθυντή σου: αν έχεις κερδίσει τον πρώτο αριθμό του λαχείου και είσαι βέβαιος πως δεν θα χρειαστεί να δουλέψεις ποτέ ξανά στη ζωή σου. Όμως κάτι τέτοια συμβαίνουν μόνο σε κινηματογραφικές κωμωδίες...  


(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο ηλεκτρονικό περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/apoxorontas_apo_ton_ergodoti_sou/category/personal_development)

525. Επενδύοντας στο άγνωστο: σίγουροι τρόποι να χάσετε τα λεφτά σας

Σε  εμάς, τους Έλληνες, αρέσει η περιπέτεια και μπροστά στο κέρδος, είμαστε πρόθυμοι να αναλάβουμε κινδύνους. Το πρόβλημα αρχίζει  από την στιγμή που ανοιγόμαστε σε άγνωστα νερά και επενδύουμε τα χρήματά μας σε προϊόντα ή δουλειές που δεν γνωρίζουμε. Εκεί χάνουμε τα λεφτά μας. Ας αναφέρω μερικά παραδείγματα:

Οι τράπεζες, για να κερδίσουν περισσότερα μάς πείθουν να αγοράσουμε διάφορα, φαινομενικά απλά, στην πραγματικότητα πολύπλοκα, τραπεζικά  προϊόντα, τα παράγωγα (derivatives). Τα πλασάρουν παραπειστικά σαν "έξυπνες τοποθετήσεις". Το αποτέλεσμα είναι ότι ο επενδυτής χωρίς να το αντιλαμβάνεται, βάζει ένα στοίχημα για την μελλοντική κίνηση ενός μεταβλητού οικονομικού μεγέθους. Π.χ. αν ανέβει το επιτόκιο του Χ νομίσματος θα κερδίσει, αν πέσει θα χάσει. Μα, είναι δυνατόν ένας γιατρός, δικηγόρος, αστυνομικός ή συνταξιούχος, άσχετος με την αγορά συναλλάγματος, πολύπλοκη και για ειδικούς, να ποντάρει στα τυφλά για πράγματα που αγνοεί; Ας πάει στο καζίνο, εκεί τουλάχιστον θα καταλαβαίνει τι κάνει.

Για λόγους αταβιστικούς ίσως, το όνειρο κάθε Έλληνα είναι να γίνει εφοπλιστής (πλοιοκτήτης για την ακρίβεια, αφού εφοπλιστής είναι ο διαχειριστής πλοίων) έστω και μερικώς, αγοράζοντας δηλαδή "πόντους" (ποσοστά) συνιδιοκτησίας. Δεν φαντάζεστε πόσους επίδοξους "εφοπλιστές" έχω γνωρίσει, που, όντας άσχετοι με το αντικείμενο, επένδυσαν και έχασαν. Εύστοχα το είπε ένα παλιός αρχιμηχανικός, "'όταν υπενδύεις στη ναυτιλία και δεν ξέρεις την δουλειά και δεν είσαι καθημερινά από πάνω να παρακολουθείς τα πάντα, στο τέλος παίρνεις μια τρύπια τσιμινιέρα".

Άλλο τρανταχτό παράδειγμα, η φούσκα του ελληνικού χρηματιστήριου. Άνθρωποι που δεν ήξεραν καν τι σημαίνει μετοχή και Ρ/Ε (δείκτης τιμής/κερδών) έβαλαν όλες τις οικονομίες και το εφάπαξ τους, δανείστηκαν από πάνω και στο τέλος βρέθηκαν στον άσο.

Γνωστές οι ιστορίες με "πυραμίδες" ή "αεροπλανάκια" που εμφανίζονται κατά καιρούς. Ο απατεώνας προσφέρει 20% τόκο για ένα μήνα, δηλαδή 240% (!) ετησίως. Για να τον πληρώσει όμως πρέπει να βάλει στο παιχνίδι συνεχώς νέους αφελείς "επενδυτές" των οποίων ο αριθμός θα  αυξάνεται γεωμετρικά, πράγμα αδύνατο. Όταν μαζευτούν αρκετά λεφτά, ο απατεώνας τα παίρνει και εξαφανίζεται. Μια ακόμη περίπτωση που  κάποιοι "επένδυσαν" τα λεφτά του σε κάτι που δεν ήξεραν πώς λειτουργεί.

Κάθε επένδυση έχει ρίσκο, μικρό ή μεγάλο. Δεν υπάρχει καμία χωρίς αυτό. Ακόμη τα ομόλογα των ΗΠΑ έχουν έστω και ελάχιστο. Όσο πιο μεγάλο είναι το ρίσκο τόσο πιο μεγάλο το αναμενόμενο κέρδος. Αν παίξεις κορώνα γράμματα, έχεις μεγάλη πιθανότητα να τα χάσεις (50%) αλλά και μεγάλο όφελος αν κερδίσεις (100%). Επειδή "δεν υπάρχει τσάμπα γεύμα" (there is not such a thing as a free lunch" το τυρί εύκολα φαίνεται αλλά η φάκα όχι, όπου υπόσχεση για μεγάλα κέρδη εκεί και μεγάλος κίνδυνος.

Πείρα είναι η ζημιά που έπαθαν άλλοι από τα σφάλματά τους για να μην τα επαναλάβουμε  εμείς.  Η πείρα λοιπόν μας λέει:
·       Μην βάζεις τα λεφτά σου σε επενδύσεις που δεν ξέρεις πώς ακριβώς λειτουργούν και συνεπώς αγνοείς τους κρυφούς και φανερούς κινδύνους  που περικλείουν. Το να αναλάβεις εν γνώσει σου κινδύνους που κατανοείς είναι εντελώς διαφορετικό από το να τους αναλάβεις εν αγνοία σου, και αν τους ήξερες δεν θα τους δεχόσουν.    
·       Μην μπαίνεις συνεταίρος σε μια δουλειά που θα σου προτείνουν αν δεν είσαι σε θέση να την ελέγχεις άμεσα και πλήρως. Δεν θα μπορείς  προφυλαχτείς από τις παγίδες που σου στήνουν για να σε κλέβουν.

Χρήματα που σου ήλθαν έτοιμα (κληρονομιά, λαχείο, κλπ) τα πονάς πολύ λιγότερο από εκείνα που είναι οι κόποι της δουλειάς σου. Εύκολα  τα βάζεις σε επενδύσεις που δεν κατέχεις και συχνά τα χάνεις. Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα...

(Από την στήλη μου "Βιωματικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/ependuontas_sto_agnosto_sigouroi_tropoi_na_xasete_ta_lefta_sas)

524. Η μέθοδος του σαλαμιού

Σε όλη την διάρκεια της ζωής μας, συνειδητά ή όχι, εμείς ζητάμε κάτι από άλλους και οι άλλοι από εμάς. Μικροί, εμείς ζητάμε από τους γονείς μας φαγητό, παιχνίδια, αγάπη, ασφάλεια, ενώ εκείνοι από εμάς υπακοή, σχολική απόδοση κλπ. Μετά, ολόκληρο το πλέγμα των σχέσεών μας τον υπόλοιπο κόσμο στηρίζεται στην ανταλλαγή. Διεκδικούμε από αυτούς, διεκδικούν από εμάς, τους δίνουμε και μας δίνουν υλικά και άϋλα αγαθά. "Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, πλήρες και αύταρκες" (No man is an island, entire of itself) μας θυμίζει ο John Donne. Σε αυτό στηρίχτηκε ο πολιτισμός, το οικονομικό σύστημα, ολόκληρη η κοινωνία.

Με εξαίρεση την άσκηση βίας (πόλεμος, ληστεία, κλοπή) για να πάρουμε πρέπει να δώσουμε ("do ut des" δίνω για να δώσεις, έλεγαν οι λατίνοι). Στόχος μας είναι να μεγιστοποιήσουμε το λαβείν και να ελαχιστοποιήσουμε το δούναι. Ανάμεσα στους πολλούς τρόπους που υπάρχουν για να το καταφέρουμε αυτό, είναι και η "μέθοδος του σαλαμιού" (the salami technique). Ως γνωστό, το σαλάμι δεν τρώγεται όλο μαζί αλλά κόβοντας μια φέτα κάθε φορά. Αντίστοιχα, αν ζητήσουμε να μας δώσουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα, πιθανόν να το αρνηθούν. Τι κάνουμε λοιπόν; Κόβουμε το αίτημα μας σε μικρά αιτήματα-φέτες και  ζητάμε ένα κάθε φορά. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

Σε επιστολή που δημοσιεύτηκε στη "Στήλη αναγνωστών" καθημερινής εφημερίδας, ένας παλιός, γνωστός επιχειρηματίας, αναφερόμενος στο θεμα μας, διηγήθηκε δύο περιστατικά από την πείρα του. Σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές του που τσιμπούσαν τις τιμές κάθε χρόνο (φέτες) εκείνος τις κρατούσε σταθερές, ώσπου δεν κάλυπτε πλέον το κόστος του.  Όταν κάποτε τις αύξησε και αυτός στα επίπεδα των άλλων (ολόκληρο το σαλάμι), οι πωλήσεις του έπεσαν. Επίσης, όταν αναγκάστηκε να μειώσει προσωπικό απολύοντας ένα αριθμό υπαλλήλων (ολόκληρο το σαλάμι) συνάντησε έντονες αντιδράσεις, που θα είχε αποφύγει αν τις είχε κάνει σταδιακά (φέτες). 

Η μέθοδος του σαλαμιού εφαρμόζεται και στις διαπραγματεύσεις. Ας υποθέσουμε ότι εκπρόσωποι του προσωπικού μιας εταιρείας έχει μια σειρά αιτημάτων: αύξηση μισθού, μείωση ωραρίου, αύξηση ημερών αδείας κλπ (ολόκληρο το σαλάμι). Διαπραγματευόμενοι όμως με τον εργοδότη παρουσιάζουν μόνο ένα αίτημα και προσπαθούν σκληρά να το ικανοποιήσουν (πρώτη φέτα). Όταν το επιτύχουν, παρουσιάζουν το δεύτερο, μετά το τρίτο και λοιπά.  Τι γίνεται όμως όταν κάθεσαι από την άλλη μεριά του τραπεζιού, και είσαι ο του εργοδότης; Πρέπει έγκαιρα να αντιληφθείς την μέθοδο του σαλαμιού που εφαρμόζουν οι άλλοι για να αντιδράσεις. Πώς; Αρνούμενος να συμφωνήσεις σε ένα μόνο αίτημα, ζητώντας εξ αρχής να τεθούν όλα τα αιτήματα επάνω στο τραπέζι.  Τότε, έχοντας όλη την εικόνα μπροστά σου, έχεις την ευελιξία να διαπραγματευτείς πραγματικά, δηλαδή, να αρνηθείς ένα αίτημα επειδή αποδέχεσαι κάποιο άλλο.

Σε άλλο άρθρο μου με τίτλο "Επτά συμβουλές για να βελτιωθείτε στις διαπραγματεύσεις" ανέφερα την αγορά ενός αυτοκινήτου που είχα κάνει ζητώντας, ανάμεσα στα άλλα, χαμηλή τιμή για τα  αξεσουάρ. Όταν αγοράζεις (ή πουλάς) κάτι στην πραγματικότητα αυτό δεν είναι ένα (ολόκληρο το σαλάμι) αλλά μια σειρά πραγμάτων. Στην περίπτωση ενός αυτοκινήτου το αποτελούν η  τιμή του, η τιμή των αξεσουάρ, οι όροι πληρωμής, ο χρόνος εγγύησης, η παροχή δωρεάν οδικής βοήθειας, το σέρβις κλπ. (φέτες). Αυτή η κατάτμηση δίνει την ευκαιρία, διαπραγματευόμενοι (ως αγοραστές ή ως πωλητές) να επιτύχουμε καλλίτερους όρους. 

Η μέθοδος εφαρμόζεται ασυνείδητα στην καθημερινή μας ζωή. Για παράδειγμα, ένας νέος  ερωτεύεται κεραυνοβόλα μια άγνωστη νέα. Αν της πει "μόλις τώρα σε είδα και σε ερωτεύτηκα και θα θέλω να κοιμηθώ απόψε μαζί σου" (ολόκληρο το σαλάμι) στην καλλίτερη περίπτωση θα τον περάσει για τρελό και στη χειρότερη θα φάει τσαντιά στο κεφάλι. Έτσι ο νέος προτιμά να ακολουθήσει την κλασική διαδικασία του φλερτ, που εδώ δεν είναι τίποτε άλλο από το τεμάχισμα του σαλαμιού σε λεπτές φέτες. Πώς το λέει η παροιμία; "αγάλι-αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι" (σιγά-σιγά ωριμάζει το άγουρο φρούτο). Την ίδι αμέθοδο ακολουθούν και οι κλέφτες, που αφαιρούν μικρές ποσότητες (φέτες) κάθε φορά από το κλεπτόμενο είδος, για να μην γίνουν εύκολα αντιληπτοί.  

Η μέθοδος του σαλαμιού έχει επιτυχία όταν το άλλο μέρος δεν αντιλαμβάνεται ότι την εφαρμόζεις εναντίον του. Όταν το αντιληφθεί, αντιδρά κατάλληλα και την εξουδετερώνει.


(Από την στήλη μου "Βιωματικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο e-περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/i_methodos_tou_salamiou)

523. Η πρώτη σταγόνα της βροχής

Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι.

Με την πρώτη νιφάδα του χιονιού σκοτώθηκε το φθινόπωρο.

Με το πρώτο ανθάκι της αμυγδαλιάς σκοτώθηκε ο χειμώνας.

Με το πρώτο τζι του τζίτζικα σκοτώθηκε η άνοιξη.

Με το πρώτο σου φιλί σκοτώθηκε η μοναξιά μου.



Άρης Γαβριηλίδης 

522. Τα "μυστικά" της γρήγορης ανάγνωσης

Το πρώτο εξωσχολικό βιβλίο που θεμελίωσε την ανύπαρκτη έως τότε βιβλιοθήκη μου ήταν το "Μιχαήλ Στρογκώφ" του Ιουλίου Βερν. Σήμερα η γυναίκα μου διαμαρτύρεται επειδή τα βιβλία έχουν καταλάβει όλο το σπίτι. Όταν τα βλέπω, αναρωτιέμαι πόσες χιλιάδες ώρες ανάλωσα για να τα διαβάσω. Και σκέπτομαι πως, αν μπορούσα να διαβάζω 10% πιο γρήγορα, στον ίδιο χρόνο, θα είχα διαβάσει 10% περισσότερα βιβλία!

Κάποτε συμμετείχα στο σεμινάριο ταχείας ανάγνωσης που οργάνωσε η ξένη τράπεζα που εργαζόμουν. Ως τότε νόμιζα ότι για να διαβάσεις γρήγορα υπάρχει κάποια τεχνική σύμφωνα με την οποία το βλέμμα διαγράφει στη σελίδα ένα μεγάλο Ζ  ή πιάνει μόνο το κέντρο των γραμμών ή κάτι τέτοιο. Ο Αμερικανός εισηγητής του σεμιναρίου μας εξήγησε ότι δεν υπάρχει κανένα κόλπο. Τα διαβάζουμε όλα, αλλά ταχύτερα. Πώς το κατορθώνουμε αυτό;

Η απάντηση είναι η εξής: Οι βολβοί των ματιών μας κινούνται από μύες. Όπως όλοι οι μύες, όσο περισσότερο ασκούνται, τόσο πιο πολύ αποδίδουν. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε λοιπόν είναι να τους ασκήσουμε να κινούνται αριστερά-δεξιά με μεγαλύτερη ταχύτητα. Για αυτό το λόγο μας έδωσε ένα απλό, κουρδιστό όργανο. Ήταν ένα οριζόντιο πηχάκι που κάλυπτε το φάρδος της σελίδας και κατέβαινε με ρυθμιζόμενο ρυθμό την σελίδα, κρύβοντας τις γραμμές. Έτσι ανάγκαζε τα μάτια μας να κινούνται ταχύτερα ώστε να προλάβουν να διαβάσουν την γραμμή πριν την καλύψει το πηχάκι.   Αυτό ήταν όλο.

Για να διαπιστώσουμε την αποτελεσματικότητά του, διαβάσαμε ένα κείμενο (ήταν στα αγγλικά) χωρίς τον μηχανισμό και στην συνέχεια απαντήσαμε σε ένα τεστ κατανόησης του κειμένου. Επαναλάβαμε το τεστ αφού διαβάσαμε ένα άλλο κείμενο με τον μηχανισμό και είδαμε ότι ο βαθμός κατανόησης ήταν ο ίδιος. Το ίδιο συνέβη και με τα επόμενα τεστ ύστερα από ταχύτερη κατάβαση του μηχανισμού που σήμαινε πιο γρήγορη ανάγνωση.

Ο εισηγητής μας εξήγησε ότι όλα τα κείμενα δεν διαβάζονται με την ίδια ταχύτητα. Την προσαρμόζουμε ανάλογα με την πυκνότητα νοημάτων, την σημαντικότητα και το ενδιαφέρον τους. Για αυτό συνέστησε, πριν αρχίσουμε την ανάγνωση ενός κειμένου, να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να διαβάσουμε μόνο την πρώτη γραμμή από τις πρώτες παραγράφους. Αυτό θα μας βοηθήσει να πάρουμε μιαν ιδέα για το κείμενο και να προσαρμόσουμε την ταχύτητα με οποία θέλουμε να το διαβάσουμε.

Ύστερα από αυτές τις οδηγίες είναι εύκολο ο καθένας από τους  αναγνώστες να  πειραματιστεί μόνος του προσπαθώντας να διαβάσει με αυξανόμενη ταχύτητα διαφορετικά κείμενα έστω και χωρίς την χρήση του μηχανισμού που προαναφέραμε. Όπως είπαμε, ο στόχος είναι να εξασκήσει τους μυς που κινούν τους βολβούς των ματιών του για να κινούνται πιο γρήγορα. Βεβαίως, το ιδανικό θα ήταν να παρακολουθήσει ένα ειδικό σεμινάριο με σχετικό αντικείμενο. Σκέπτομαι πόσο πιο κερδισμένοι θα ήμασταν ως απλοί αναγνώστες, σπουδαστές και επαγγελματίες αν ένα τέτοιο σεμινάριο μπορούσαν να παρακολουθήσουν οι μαθητές όλης της χώρας. 

Παρεμπιπτόντως, ο Αμερικανός εισηγητής μας εξέπληξε όταν, δείχνοντας ένα πακέτο με τις ελληνικές εφημερίδες της ημέρας, ισχυρίστηκε ότι, μολονότι δεν γνώριζε ελληνικά, μπορούσε να καταλάβει το μορφωτικό επίπεδο των αναγνωστών στο οποίο  απευθυνόταν η κάθε εφημερίδα και να ξεχωρίσει τις λαϊκές.  Πώς; Αναλύοντας το editorial, δηλαδή το άρθρο που γράφει καθημερινά ο εκδότης της εφημερίδας στην πρώτη σελίδα και αντιπροσωπεύει το στυλ της. Αυτό που έκανε ήταν, σε ένα δείγμα κειμένου, να μετρήσει τον αριθμό των λέξεων που απαρτίζουν κάθε πρόταση και τον αριθμό των συλλαβών της κάθε λέξης. Όσο περισσότερες και πολυσύλλαβες ήταν, τόσο υψηλότερο το μορφωτικό επίπεδο των αναγνωστών. Αυτό το ξέρουν και οι δημοσιογράφοι των λαϊκών εφημερίδων και γράφουν με σύντομες προτάσεις και  ολιγοσύλλαβες λέξεις. Χρήσιμη πληροφορία για όσους ασχολούνται με το γράψιμο σε οποιαδήποτε μορφή. 

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο e-περιοδικό Flow Magazine http://www.flowmagazine.gr/article/view/ta_mustika_tis_grigoris_angnosis

521. Ερωτηματικό και καλαισθησία

Σε Ελληνικό κείμενο, η χρήση του λατινικού ερωτηματικού (?) αντί του ορθού (;) είναι χειρότερη από λάθος. Είναι ακαλαισθησία... 

520. Το καπάκι της λεμονάδας

«Με έναν ηθοποιό και μια καρέκλα κάνεις θέατρο» είχε πει ο Κουν.

«Με ένα παιδί και ένα τσίγκινο καπάκι λεμονάδας κάνεις παιχνίδι», λέω εγώ. 

519. Παγιδευμένοι στο ελβετικό φράγκο του στεγαστικού δανείου

Το οικονομικό ξεσάλωμα που έζησε η Ελληνική κοινωνία μέχρι την κρίση οι τράπεζες το εκμεταλλεύτηκαν με θεμιτά και αθέμιτα μέσα για να κερδοσκοπήσουν εις βάρος των πελατών τους. Ας θυμηθούμε τις οι απαράδεκτες χρεώσεις που έκαναν εφευρίσκοντας γελοίες αφορμές. Για παράδειγμα: Στα στεγαστικά δάνεια, όλες οι τράπεζες, κάνοντας τραστ, χρέωναν κάθε χρόνο μερικά εκατοστάρικα ευρώ για «έξοδα φακέλου». Σε χρέωναν επίσης όταν έκανες μια απλή κατάθεση σε λογαριασμό πελάτη τους! Ώσπου, με μεγάλη καθυστέρηση, ξύπνησε η Τράπεζα της Ελλάδος και κατάργησε όλες αυτές τις απίθανες χρεώσεις. Στο μεταξύ, βέβαια,  οι τράπεζες είχαν εισπράξει τεράστια ποσά.

Το μεγαλύτερο έγκλημά τους: η μετατροπή του στεγαστικού δανείου από ευρώ σε άλλο νόμισμα με χαμηλότερο επιτόκιο, π.χ. το ελβετικό φράγκο. Η μετατροπή ήταν προαιρετική μεν αλλά έτσι σε συμβούλευαν οι τράπεζες να κάνεις. Με αυτό τον τρόπο όμως σε έβαζαν στη φάκα ενός μεγάλου συναλλαγματικού ρίσκου χωρίς να το καταλάβεις. Η φάκα είναι πως τα εισοδήματά σου είναι σε ευρώ αλλά εσύ ξεπληρώνεις το δάνειο (δόσεις και τόκους) σε Ελβετικά φράγκα. Αυτό το κάνεις μετατρέποντας κάθε φορά τα ευρώ σου σε φράγκα. Όταν όμως η ισοτιμία μεταξύ των δύο νομισμάτων αλλάξει (πάντοτε αλλάζει) αν το φράγκο υπερτιμηθεί, τότε θα πρέπει να πληρώνεις περισσότερα ευρώ για να αγοράσεις τα ίδια φράγκα που χρωστάς. Όσο πιο πολύ υπερτιμάται, τόσο πιο πολλά ευρώ πληρώνεις.  

Βεβαίως, αν το φράγκο υποτιμηθεί τότε κερδίζεις. Όμως με πια λογική βάζει η τράπεζα ένα γιατρό, δικηγόρο, ιερέα, μηχανικό, αρχιτέκτονα, εκπαιδευτικό, μαγαζάτορα ή υπάλληλο που είναι άσχετος με τις ισοτιμίες να πάρει συναλλαγματικό ρίσκο; Πώς περιμένει από αυτόν να προβλέψει την ισοτιμία ευρώ-φράγκου ύστερα από έξι μήνες, ένα χρόνο, δύο τρία, τέσσερα ή πέντε χρόνια αφότου πήρε το δάνειο; Εδώ εφοπλιστές, γνώστες της χρηματαγοράς, με οικονομικά επιτελεία να τους υποστηρίζουν έχασαν πολλά εκατομμύρια δολάρια στο παρελθόν όταν μετέτρεψαν το δάνειό τους από δολάρια σε γιεν επειδή δελεάστηκαν από το χαμηλότερο επιτόκιο. Οι άσχετοι  μεροκαματιάρηδες θα γλύτωναν;

Έτσι, εδώ και χρόνια, χιλιάδες δανειολήπτες στεγαστικών δανείων έχουν εγκλωβιστεί στο ελβετικό φράγκο. Έχουν πληρώσει ένα σωρό λεφτά και βλέπουν το υπόλοιπο του δανείου τους, μεταφρασμένο σε ευρώ, να αυξάνεται αντί να μειώνεται. Χώρια  που κάθε μήνα θέλουν όλο και περισσότερα ευρώ για να αγοράσουν τα φράγκα που χρωστούν.

Γιατί οι τράπεζες το έκαναν αυτό, γνωρίζοντας πως έβαζαν τους πελάτες τους στο στόμα του λύκου; Η απάντηση είναι: πρόσθετο κέρδος.  Σε κάθε μετατροπή νομίσματος η τράπεζα κερδίζει από το «εκάρ». Έτσι κέρδισε και από την αρχική μετατροπή του δανείου από ευρώ σε φράγκα αλλά και σε όλη την διάρκεια του δανείου κερδίζει μετατρέποντας κάθε μήνα το τοκοχρεολύσιο από ευρώ σε φράγκα. Μπροστά στο κέρδος τους αδιαφορούσαν παγερά για τις καταστροφικές συνέπειες στα νοικοκυριά που δανείστηκαν.

Αυθεντικός διάλογος με φίλο μου γιατρό, που με πήρε τηλέφωνο: -"Θέλω να σε ρωτήσω για το στεγ...". -"Έχεις πάρει στεγαστικό δάνειο σε ελβετικό" τον  διέκοψα "και τώρα, χρωστάς περισσότερα από όσα πήρες" -"Ναι, πώς το ξέρεις;" -"Δεν είσαι ο μόνος" -"Τι να κάνω;".

Πολλοί μου κάνουν αυτή την ερώτηση. Απαντώ: Εξαρτάται από την μελλοντική ισοτιμία ανάμεσα στο ευρώ και στο ελβετικό φράγκο. Αν το ευρώ ενισχυθεί θα μειωθεί η ζημιά σου. Αν υποτιμηθεί θα την μεγαλώσει κι άλλο. Κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει αυτό με ασφάλεια (αν μπορούσε θα ήταν πάμπλουτος). Μια λύση να βγεις  τώρα από το ελβετικό και να μετατρέψεις το δάνειό σου πάλι σε ευρώ. Το μειονέκτημα είναι ότι παίρνεις τώρα την ζημιά και χάνεις την δυνατότητα να την μειώσεις μελλοντικά αν ενισχυθεί το ευρώ έναντι του ελβετικού.  Το πλεονέκτημα είναι ότι εξασφαλίζεις ότι δεν θα αυξηθεί και άλλο η ζημιά σου αν ενισχυθεί μελλοντικά το ελβετικό έναντι του ευρώ. Μόνο το μέλλον θα δείξει αν έκανες καλά ή άσχημα.  
                                               
Άραγε, όσοι ζημιώθηκαν επειδή οι τράπεζες εκμεταλλεύθηκαν την προφανή και αυταπόδεικτη άγνοιά τους στη διαχείριση συναλλαγματικού κινδύνου έχουν το νομικό έρεισμα να διεκδικήσουν  δικαστικώς αποζημίωση; Ένας πεπειραμένος νομικός μπορεί να δώσει την απάντηση.

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στον ποιοτικό ιστότοπο "Flow Magazine": 
http://www.flowmagazine.gr/article/view/pagideumenoi_sto_elvetiko_fragko_tou_stegastikou_daneiou