Φίλε επισκέπτη,

Καλωσόρισες στο ιστολόγιό μου .

Είμαι ο Άρης Γαβριηλίδης γεννημένος το 1948 στον Πειραιά. Σπούδασα οικονομικά στην Νομική Αθηνών και σταδιοδρόμησα ως διευθυντικό στέλεχος σε ναυτιλιακές τράπεζες και επιχειρήσεις. Τώρα ασχολούμαι αποκλειστικά με τις δύο παλιές μου αγάπες: τη συγγραφή βιβλίων και την μικρογλυπτική (readymade, assemblance art)

Εδώ καταγράφω όσες από τις σκέψεις μου θεωρώ ότι αξίζει τον κόπο να δημοσιευτούν. Εκθέτω επίσης φωτογραφίες από τα τεχνουργήματά μου, παρμένες από την "γκαλερί" της προσωπικής μου ιστοσελίδας: http://www.arisgavriilidis.gr/

Διευκρίνιση: ο τίτλος του blog, Aris-tourgimata, δεν οφείλεται σε οίηση αλλά σε λογοπαίγνιο: συνδυάζει το όνομά μου (Άρης) με τα δημι-ουργήματά μου (σκέψεις και τεχνουργήματα).

Φίλε επισκέπτη, ελπίζω να βρεις το ιστολόγιό μου ενδιαφέρον. Το σχόλιά σου ευπρόσδεκτα.

Σε περιμένω και:

Στην ιστοσελίδα μου: http://arisgavriilidis.gr/
στο Facebook: Aris Gavriilidis
στο Twitter: @agavriel1

EMAIL

502. Γιατί να πείτε ναι στην ιδιωτική ασφάλιση

Παραδοσιακά στη χώρα μας, την  κοινωνική πρόνοια των πρεσβυτέρων αναλάμβαναν τα παιδιά τους. Μετά την "ανάπτυξη" του  κοινωνικού κράτους το κέντρο βάρους μετετέθη σε αυτό. Όπως όμως αποδείχτηκε με την κρίση, οι κοινωνικές ασφαλίσεις στηρίζονταν σε σαθρές βάσεις. Οι δομές κατέρρευσαν, οι συντάξεις ψαλιδίστηκαν.  

Η ιδιωτική ασφάλιση με πολλά προγράμματα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κινδύνων. Το κράτος, στο παρελθόν, αναγνώριζε τον κοινωνικό ρόλο της και την υποστήριζε με φορολογικά κίνητρα, που όμως καταργήθηκαν με το νέο καθεστώς.

Υπάρχει μια εσφαλμένη αντίληψη ότι αν κάποιος πληρώνει π.χ. μια ασφάλεια πυρός και το σπίτι του δεν καεί, τότε η ασφάλεια ήταν άχρηστη. Αντί να χαίρεται που δεν επισυνέβη ο κίνδυνος για τον οποίο είναι ασφαλισμένος, λυπάται  για τα ασφάλιστρα που πλήρωσε.  Υπάρχει μια ακόμη πιο ανεδαφική αντίληψη: Κάποιοι δεν θέλουν καν να σκεφτούν ότι μπορεί να τους συμβεί κακό, δεν συζητούν τέτοιο ενδεχόμενο και φυσικά ούτε να ακούσουν για ασφάλιση. Θυμίζουν εκείνους που, για τον ίδιο λόγο, δεν συντάσουν διαθήκη. Φίλη συμβολαιογράφος μου έλεγε για γονείς που μετεβίβαζαν την ψιλή κυριότητα ακινήτου στα παιδιά τους και έτρεμε το χέρι τους υπογράφοντας.

Ανέκαθεν υπήρξα "ασφαλιστικός τύπος" και δεν το μετάνιωσα. Πέραν της αυτονόητης ασφάλειας πυρός οικίας και αυτοκινήτου, είχα οικογενειακή κάλυψη νοσοκομειακής περίθαλψης. Ευτυχώς, μέχρι στιγμής δεν χρειάστηκα καμία από αυτές. Άλλοι όμως δεν ήταν  το ίδιο τυχεροί. Για παράδειγμα η σύζυγος φίλου χρειάστηκε μεταμόσχευση μυελού οστών, που έγινε στην Γερμανία και κόστισε τετρακόσιες χιλιάδες ευρώ, τα οποία  κάλυψε η εταιρεία στην οποία ο φίλος είχε την πρόνοια να ασφαλιστεί. Αχρείαστη  αποδείχθηκε, ευτυχώς, και η ασφάλεια ζωής  μου (ασθένεια και ατύχημα). Είχα ακόμη προνοήσει να αγοράσω ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, το οποίο συμπληρώνει την κανονική (και βαριά ψαλιδισμένη) σύνταξη του ΙΚΑ.  

Γιατί όμως έκανα όλες αυτές τις ασφαλίσεις; Η απάντηση είναι απλή: Τα ασφάλιστρα ήταν το τίμημα που πλήρωσα για να έχω το κεφάλι μου ήσυχο ώστε, σε μια αναποδιά της τύχης, δεν θα καταστρεφόμουν εγώ και συνακόλουθα η οικογένειά μου. Αν καεί το σπίτι μου (μια πυρκαγιά από απροσεξία είναι εύκολη) ή αν ραγίσει από σεισμό, αδυνατώ να το ξαναχτίσω. Κι ούτε διανοούμαι να  περιμένω από το κράτος να  μου το ξαναφτιάξει (γιατί, άλλωστε;). Αν αρρωστήσω από ασθένεια που απαιτεί πολυδάπανη παραμονή σε νοσοκομείο, δική μου ή μέλους της οικογενείας μου, αδυνατώ να αντιμετωπίσω το κόστος από την τσέπη μου.
Ένας πρόσθετος λόγος που με οδήγησε στην ιδιωτική ασφάλιση ήταν οι  αναλογιστικές μελέτες που, όπως διάβαζα από καιρό στον τύπο, έδειχναν την μη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού. Ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι το σύστημα θα κατέρρεε αλλά οι κυβερνήσεις αδρανούσαν φοβούμενες το πολιτικό κόστος της αναπροσαρμογής. Η κρίση επέσπευσε την κατάρρευση με τις γνωστές συνέπειες. Έτσι αποδείχτηκε ότι το συνταξιοδοτικό πρόγραμμά μου σε ιδιωτική εταιρεία δεν ήταν πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Με υποχρέωσε σε αναγκαστική και πειθαρχημένη αποταμίευση για την οποία δεν μετάνιωσα.

Η επιλογή της ιδιωτικής ασφαλιστικής εταιρείας είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Σε ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, καταβάλεις χρήματα που θα σου επιστραφούν μετά από πολλά χρόνια. Θα πρέπει τότε η εταιρεία να μην έχει στο μεταξύ πτωχεύσει αλλά να συνεχίσει να υπάρχει. Επομένως, η έρευνα για την φερεγγυότητά της είναι απαραίτητη. 

Ο ασφαλιστικός σύμβουλος σάς περιμένει για πλήρη ενημέρωση σχετικά με την ιδιωτική ασφάλιση, η οποία επικρατεί από ετών σε άλλες χώρες με αυξητική τάση. 
                                                - - -
(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/giati_na_peite_nai_stin_idiotiki_asfalisi)

501. Δέκα συμβουλές για να βελτιωθείτε στις διαπραγματεύσεις

Στην προσωπική και στην επαγγελματική μας ζωή δεν σταματάμε ποτέ να διαπραγματευόμαστε, συνειδητά ή ασυνείδητα. Περιέργως, οι καλλίτεροι διαπραγματευτές είναι τα...παιδιά! Μεγαλώνοντας όμως χάνουν το έμφυτο ταλέντο τους και ως ενήλικοι χρειάζονται εκπαίδευση. Για αυτό, σεμινάρια με θέμα την τεχνική των διαπραγματεύσεων έχουν ζήτηση. Ένα τέτοιο παρακολούθησα, πριν από χρόνια, με αμερικανούς εισηγητές. Τα κύρια σημεία, εμπλουτισμένα από την πείρα μου, καταγράφω εδώ.    

- Σε μια επιτυχή διαπραγμάτευση και τα δύο μέρη αισθάνονται κερδισμένα (win-win situation). Κανένα δεν αισθάνεται ότι έχασε.

- Στο στάδιο της προετοιμασίας, άντλησε πληροφορίες για το άλλο μέρος. Καθόρισε ρεαλιστικούς στόχους. Προσπάθησε να μάθεις τους στόχους του άλλου μέρους. Χάραξε την στρατηγική σου, απλή και ευέλικτη.

- Στην διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ενθάρρυνε τις προτάσεις του άλλου μέρους: "πώς μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα;". Άκουσέ τες με προσοχή χωρίς να διακόπτεις. Πρόσθεσε μια ιδέα στη ιδέα του άλλου, με τρόπο που να φαίνεται ότι είναι δική τους η ιδέα: "Συμφωνώ με την ιδέα σου να...-τότε μπορούμε να...". Ζήτα διευκρινίσεις: "μπορείς, σε παρακαλώ, να μου εξηγήσεις την ιδέα σου;".

- Κάνε τις δικές σου προτάσεις. (Μου συμβαίνει να ζητώ κάτι από κάποιον έναντι ανταλλάγματος, να αρνείται και να φεύγει, ενώ ήμουν έτοιμος να δεχθώ αντιπροσφορά). Διατύπωσε την πρότασή σου προτάσσοντας το αντάλλαγμα:  "αν μου δώσεις αυτό, είμαι διατεθειμένος να σου δώσω εκείνο". Αν το πεις αντιστρόφως: "είμαι διατεθειμένος να σου δώσω εκείνο" κινδυνεύεις να σου πει "το δέχομαι, συμφωνήσαμε!" πριν προλάβεις να ολοκληρώσεις την φράση σου με το αντάλλαγμα που ζητάς. Μην διατυπώνεις πρόταση σε ερωτηματική μορφή: "αν σου δώσω αυτό θα μου δώσεις εκείνο;" επειδή αδυνατίζει.  

- Απόφευγε προκλητικές φράσεις όπως "μη λες ανοησίες", "δεν κατάλαβες το θέμα", "είναι δικό σου σφάλμα", κλπ. Επίσης απόφυγε φράσεις που μπορεί να εκληφθούν ως απειλή: "αν δεν συμφωνήσεις τότε πρέπει να...", "τι θα πουν οι άλλοι πελάτες σου αν ήξεραν ότι...". 

- Αν φτάσετε σε αδιέξοδο, ζήτησε διακοπή, διαβουλεύσου με τους συνεργάτες σου και κάνε νέες προτάσεις.

- Τα αδύναμα επιχειρήματα αποδυναμώνουν τα ισχυρά. (Όταν έχεις  κανόνια δεν χρειάζονται πιστόλια). 

- Ζήτησε πράγματα που είναι φτηνά για τον άλλο και ακριβά για εσένα.

- Μην επισημάνεις απλά ένα πρόβλημα, πρότεινε μια λύση.

- Προς το τέλος των διαπραγματεύσεων ενισχύεις τα μέγιστα μια πρόταση συμπληρώνοντάς την με την βεβαίωση πως, αν γίνει αποδεκτή, υπογράφεις την συμφωνία, δείχνοντας έτσι ότι δεν υπάρχουν άλλα σημεία για διαπραγμάτευση.

Ας δούμε ένα πραγματικό παράδειγμα εφαρμογής αρκετών από τα πιο πάνω σημεία. Πριν χρόνια, ήθελα να αγοράσω ένα φτηνό αυτοκίνητο 4Χ4. Τότε είχε εμφανιστεί μια νέα μάρκα στην Ελλάδα (πληροφορία). Επισκέφθηκα μια έκθεση της εταιρείας και ζήτησα τιμή για ένα συγκεκριμένο μοντέλο και τιμή για καθένα από τα αξεσουάρ που χρέωναν πρόσθετα (πληροφορία). Έγραψα σε ένα  χαρτί την τιμή του αυτοκινήτου, αφαίρεσα ένα σημαντικό ποσό που λογάριαζα πως ήταν  η προμήθεια της έκθεσης και πρόσθεσα όλα τα αξεσουάρ στο ένα τέταρτο της τιμής τους, που υπολόγιζα πως ήταν  το κόστος κατασκευής τους (φτηνά για εκείνους, ακριβά για μένα).

Μετά πήγα στην αντιπροσωπεία της εταιρείας, στον διευθυντή πωλήσεων με το χαρτάκι μου, λέγοντας ότι ύστερα από έρευνα αγοράς κατέληξα ανάμεσα σε δύο μάρκες: στην δική τους  σε μια άλλη, με τάδε τιμή.  Του είπα "αν μου το δώσετε όπως το ζητώ, το  παραγγέλνω εδώ και τώρα πληρώνοντας προκαταβολή" (πρόταση: "αν...τότε..."), δείχνοντας το καρνέ των επιταγών μου (έτοιμος για συμφωνία). Δίστασε, επειδή η τιμή που ζήτησα ήταν όντως πολύ χαμηλή για το πακέτο (αδιέξοδο). Μου ζήτησε να τον περιμένω λίγο για να συμβουλευθεί τον γενικό διευθυντή (αδιέξοδο, διακοπή, διαβούλευση).  Επέστρεψε συμφωνώντας. Έτσι μείναμε και οι δύο ευχαριστημένοι: αυτός επειδή πούλησε σε δέκα λεπτά ένα αυτοκίνητο και εγώ επειδή το αγόρασα στην τιμή που ήθελα (επιτυχής διαπραγμάτευση, win-win).

Ένα άρθρο δεν μπορεί βέβαια να αντικαταστήσει ένα σεμινάριο ή ένα βιβλίο με συμβουλές για διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, σας έδωσε τις βασικές αρχές για να τις χρησιμοποιήσετε κατάλληλα. Προσέξτε όμως, μην τολμήσετε να διαπραγματευτείτε με ένα παιδί. Είναι βέβαιο ότι θα σας νικήσει!

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/epta_sumvoules_gia_na_veltiotheite_stis_diapragmateuseis)

500. Γιατί το γκαζόν των γηπέδων είναι θαλερό


Είμαι πεπεισμένος ότι το γκαζόν στα ποδοσφαιρικά γήπεδα είναι πάντα θαλερό όχι από το πότισμα αλλά από το διαρκές φτύσιμο των παιχτών που δέχεται...

499. Υπέργηρες αοιδοί



Μετά την οικτρή εμφάνιση της Μονσερά Καμπαγιέ στο Ηρώδειο πριν από δύο χρόνια, ορκίστηκα να μην ξαναπάω σε συναυλία πολύ προχωρημένων σε ηλικία αοιδών.  

Οπότε, λυπάμαι κυρία Νάνα Μούσχουρη και κυρία Μαίρη Λίντα, που γιορτάζετε τα 80στά γενέθλιά σας και κυρία Μαίρη Λίντα, που γιορτάζετε τα 60 χρόνια παρουσία σας στο τραγούδι, με αντίστοιχες συναυλίες στο Ηρώδειο, μολονότι σας αγαπώ και σας θαυμάζω απεριόριστα, δεν θα παρευρεθώ. 

498. Πώς να διαχειριστώ τα δύσκολα οικονομικά του σπιτιού;

Ανεξάρτητα από το ύψος εισοδήματος, τα έξοδά μας είναι πάντα περισσότερα. Φροντίζουν για αυτό οι εταιρείας που δημιουργoύν διαρκώς νέες, τεχνικές ανάγκες. Κάθε τόσο βγαίνουν καινούργια γκάτζετ, σνακ, ποτά με "θεϊκή γεύση", αυτοκίνητα νέας τεχνολογίας, ρεστοράν με "ψαγμένα" πιάτα, καλλυντικά που κάνουν θαύματα, διακοπές σε τόπους μαγικούς και ονειρεμένους και πάει λέγοντας. Για να πειστούμε ότι η ζωή μας θα είναι αφόρητη χωρίς αυτά μάς βομβαρδίζουν με διαφημίσεις. Κι αν δεν έχουμε λεφτά, δεν πειράζει. Δέχονται την πιστωτική μας κάρτα με πολλές δόσεις. Χώρια τα "διακοποδάνεια" που διαλαλούσαν κάποτε, λες και δεν μας έφτανε το επίδομα αδείας του μισού μισθού.  

Έτσι, πάντα οι τελευταίες ημέρες του μήνα είναι στριμωγμένες. Κι ύστερα σκέφτεσαι "μα, πού ξοδεύτηκαν τόσα λεφτά;". Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο έως οξύτατο με την οικονομική κρίση, που έκοψε ή εξαφάνισε εισοδήματα και αύξησε τους φόρους. 

Γεννήθηκα σε προσφυγική οικογένεια και μεγάλωσα σε μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο και τον εμφύλιο που ακολούθησε. Έμαθα τότε πως ο άνθρωπος ζει και με τα πολλά και με τα λίγα. Τόσο λίγα, που τα σημερινά, τσεκουρωμένα εισοδήματα φαντάζουν πλούσια σε σύγκριση με εκείνα.  Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε ικανοποιημένοι με την σημερινή κατάσταση; Ασφαλώς όχι. Μέχρις ότου όμως έλθει η οικονομική ανάκαμψη πρέπει να προσαρμοστούμε στις τωρινές συνθήκες. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή.

Αντιλαμβάνομαι την οικονομική δυσκολία πολλών νοικοκυριών. Αφού τα έσοδα δεν αυξάνονται, αναγκαστικά θα περικοπούν οι υποχρεώσεις. Κατανοώ και την δυσκολία ψυχολογικής προσαρμογής, όταν στο παρελθόν είχαμε μάθει σε άλλο επίπεδο διαβίωσης. Μα πάνω απ' όλα νιώθω την απελπισία των ανέργων και τα προβλήματα, ψυχολογικά και επιβίωσης, που αντιμετωπίζουν. Από την αρχή της κρίσης, περισσότερο σκιαζόμουν την επερχόμενη ανεργία. 

"Εσείς που είσαστε οικονομολόγοι, πώς διαχειρίζεστε τα οικονομικά του σπιτιού;" ρώτησε την γυναίκα μου και εμένα μια εξαδέλφη μου, πελαγωμένη με τα έξοδά της. "Με φακελάκια" της απάντησα. Έμεινε εμβρόντητη. "Αλλά όχι από αυτά που φαντάζεσαι", συμπλήρωσα για να την συνεφέρω. "Δηλαδή;" ξαναρώτησε απορημένη. Άρχισα να της εξηγώ.

Κατ΄ αρχήν δεν υπάρχει καμιά επιστημοσύνη στη διαχείριση των οικονομικών του σπιτιού. Υπάρχει μόνο κοινός νους που λέει ότι πρέπει να φροντίζεις ώστε οπωσδήποτε τα έξοδά σου να είναι ίσα ή λιγότερα από τα έσοδα. Μολονότι αυτό είναι αυτονόητο, συχνά δεν ακολουθείται.

Γράψε σε ένα κομμάτι χαρτί τα μηνιαία έσοδά σου και από κάτω τα είδη των εξόδων σου, ανά κατηγορία: νοίκι, φως, νερό, τηλέφωνο, διατροφή, ένδυση, θέρμανση κλπ. Επιμέρισε τα έξοδά σου, ανά κατηγορία, ώστε το άθροισμα τους να μην υπερβαίνει τα έσοδα. Δύσκολη διαδικασία αλλά αναγκαία. Σε φακελάκια γράψε την κατηγορία του εξόδου (π.χ. θέρμανση) και το ποσό που έχεις υπολογίσει για αυτό. Όταν εισπράξεις τον μισθό σου βάλε σε κάθε φακελάκι το αντίστοιχο ποσό. Με αυτό θα πορευτείς, δεν υπάρχει  άλλη επιλογή.

Στο σούπερ μάρκετ, όλο το σκηνικό είναι στημένο από ειδικούς επαγγελματίες με στόχο να σε πείσουν να πάρεις πράγματα που δεν χρειάζεσαι. Για αυτό αγόραζε μόνο τα πράγματα που έχεις ήδη σημειώσει στο χαρτάκι σου. Προτίμησε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Είναι εφάμιλλα των αντίστοιχων "επώνυμων" και τιμώνται 30%-50% φθηνότερα. Στην Ελλάδα της κρίσης η ιδιωτική ετικέτα αντιπροσωπεύει μόνο το 20% των αγορών έναντι 35% στην πλούσια Γερμανία, 42% στην Ισπανία και 50% στην Αγγλία. Προφανώς σε εμάς περισσεύουν λεφτά... >Ολη

Δεν είναι ντροπή να πηγαίνεις στον τσαγκάρη και στην μοδίστρα, που έχει πλέον κάθε γειτονιά, για επιδιόρθωση του παπουτσιού ή ρούχου αντί να το πετάξεις και να αγοράσεις καινούργιο. 

Μην χρησιμοποιείς πιστωτική κάρτα. Δεν λύνεις αλλά μεταθέτεις χρονικά και διογκώνεις το πρόβλημα με τα ληστρικά επιτόκια (20% ετησίως έναντι 2% κατάθεσης). 

Πριν αγοράσεις κάτι, κάνε μια έρευνα αγοράς, π.χ. διάλεγε βενζινάδικο με χαμηλή τιμή. Κλείνε φώτα του σπιτιού που δεν χρειάζονται. Μαγείρευε εσύ αντί να παίρνεις έτοιμα. Επισκέψου τις λαϊκές αγορές, έχουν φρέσκα και φτηνά προϊόντα.  Τα πολλά μικρά κάνουν το μεγάλο.

Τις υπόλοιπες ιδέες για περιορισμό των εξόδων θα τις βρεις εσύ. Και είναι, σε διαβεβαιώνω, πολλές ακόμη.  

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine
http://www.flowmagazine.gr/article/view/pos_na_diaxeiristo_ta_duskola_oikonomika_tou_spitiou)

497. Ο μυστηριώδης νόμος του κυρίου Παρέτο

Ο κανόνας "80-20" είναι ευρέως γνωστός στον επιχειρηματικό κόσμο. Λέει ότι περίπου το 80% των αποτελεσμάτων προέρχεται από το 20% των αιτίων. Για να καταλάβουμε καλλίτερα τι εννοεί ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα δείγμα από τις πολλές περιπτώσεις που ισχύει: Το 80% των κερδών μιας εταιρείας προέρχεται από το 20% των πελατών της. Το 80% των πωλήσεών της προέρχεται από το 20% του των προϊόντων της.  Το 80% των αποφάσεων λαμβάνεται στο 20% της διάρκειας μιας σύσκεψης. Το 80% των απουσιών από την εργασία προέρχεται από το 20% των υπαλλήλων. Το 80% της αξίας του στοκ στην αποθήκη προέρχεται από το 20% των προϊόντων.

Το περίεργο είναι ότι ο κανόνας αυτός, γνωστός και ως "νόμος Παρέτο" (από τον Ιταλό οικονομολόγο του περασμένου αιώνα Vilfredo Pareto)  προκύπτει μόνο από εμπειρική παρατήρηση χωρίς να υπάρχει καμία θεωρία που να τον υποστηρίζει.

Γνώριζα την ύπαρξη του νόμου αυτού αλλά αμφισβητούσα την αποτελεσματικότητά του. Ώσπου, μια μέρα, στην ξένη τράπεζα που εργαζόμουν τότε, μας ζήτησαν να υπολογίσουμε το ετήσιο κέρδος του τμήματός μας σε συνάρτηση με τον αριθμό των πελατών μας. Το αποτέλεσμα επαλήθεψε τον Παρέτο. Το 80% των κερδών μας προερχόταν πράγματι από το 20% των πελατών μας. Μετά από αυτό αποφασίστηκε η αναδιοργάνωση του τμήματο. Κρατήσαμε το 20% των πελατών αυτών και το υπόλοιπο 80%  που απέδιδε μόνο το 20% των κερδών το στείλαμε σε άλλο τμήμα της τράπεζας που ασχολιόταν με την λιανική τραπεζική. Έτσι  βελτιστοποιήσαμε την απόδοσή μας.

Είμαι βέβαιος ότι ο καθένας από εσάς μπορεί εύκολα να διαπιστώσει την αλήθεια του νόμου, είτε είναι ασφαλιστής, ελεύθερος επαγγελματίας, καταστηματάρχης, έμπορος, αγρότης, βιοτέχνης, βιομήχανος ή επιχειρηματίας. Μετά από αυτό, μπορεί να αποφασίσει αν θα χρειαστεί να αλλάξει την στρατηγική του, επικεντρώνοντας την προσοχή και το ενδιαφέρον του στο 20% της πελατείας ή των προϊόντων του που του αποφέρουν το 80% των εσόδων του.     

Πιστεύω όμως ότι αν σκεφτούμε λίγο περισσότερο θα ανακαλύψουμε ότι ο νόμος του Παρέτο έχει εφαρμογή και στην προσωπική μας ζωή. Εκεί θα δούμε, για παράδειγμα ότι το 80% του χρόνου μας τον περνάμε με το 20% των φίλων μας. Ότι το 80% των τηλεφωνημάτων μας γίνεται με το 20% των προσώπων που έχουμε στην ατζέντα μας. Ότι το 80% του χρόνου μας φοράμε ρούχα από το 20% της γκαρνταρόμπας μας. Δεν ξέρω αν είναι χρήσιμες τέτοιους είδους διαπιστώσεις, είναι όμως σίγουρα διασκεδαστικές!

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/o_mustiriodis_nomos_tou_kuriou_pareto)


496. Οι φιλίες και οι "φιλίες" στον επαγγελματικό χώρο.

Στην διάρκεια των τεσσάρων δεκαετιών της καριέρας μου στη διάρκεια της οποίας εργάστηκα σε έξι διαφορετικούς τραπεζικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις συνεργάσθηκα, συναναστράφηκα και γνώρισα εκατοντάδες συναδέλφους και πελάτες. Με αρκετούς από αυτούς συνδέθηκα στενά για κάποια χρόνια, ατομικά και οικογενειακά, ώσπου να μας χωρίσουν οι αλλαγές στον εργασιακό μας περιβάλλον. Κάνοντας τώρα έναν απολογισμό πόσους από αυτούς μπορώ και σήμερα να αποκαλώ φίλους διαπιστώνω ότι μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.  Στατιστικά, αυτό είναι ένα ελάχιστο ποσοστό. Και όμως, ούτε εγώ είμαι δύσκολος στις φιλίες, το αντίθετο μάλιστα θα έλεγα, ούτε και εκείνοι. Τι συνέβη άραγε;

Η απάντηση είναι η εξής: η συγκολλητική ουσία στις επαγγελματικές φιλίες δεν είναι το ταίριασμα των χαρακτήρων  όπως συμβαίνει στις  ανυστερόβουλες προσωπικές φιλίες. Εδώ πρυτανεύει η αμοιβαία ανάγκη για ομαλές επαγγελματικές σχέσεις που κάνουν ευκολότερη την ζωή των δύο μερών καθώς και η ανάγκη για συντροφικότητα (need for affiliation  την έχουμε συναντήσει σε προηγούμενο άρθρο μας) στο χώρο της εργασίας. Έτσι, η επαγγελματική φιλία στηρίζεται, κατά κύριο λόγο, στο επαγγελματικό συμφέρον και έχει ευκαιριακό χαρακτήρα. Δευτερευόντως μπορεί να συμπληρώνεται από το ταίριασμα χαρακτήρων που είδαμε στις προσωπικές φιλίες. 

Συνεπώς, όταν η συνεργασία ανάμεσα σε δύο συναδέλφους διακοπεί (απόλυση, συνταξιοδότηση, αλλαγή εργασίας) η πρωτογενής συγκολλητική ουσία εξαφανίζεται. Μόνο αν το δευτερεύον χαρακτηριστικό, το ταίριασμα των χαρακτήρων, είναι αρκετά ισχυρό θα  αντέξει στον χρόνο. Η πείρα δείχνει ότι οι περιπτώσεις αυτές είναι λίγες. Οι επαγγελματικές φιλίες μοιάζουν με τις φιλίες που αναπτύσσονται ανάμεσα στους στρατεύσιμους. Όσο διαρκεί η θητεία και χρειάζεται ο ένας τον άλλο  δένουν ισχυρές φιλίες μεταξύ τους. Μετά την αποστράτευση  συνήθως ατονούν ή διαλύονται.

Στις πιο πάνω περιπτώσεις έχει πλήρη εφαρμογή το αρχαίο ρητό "ζει η χύτρα, ζη η φιλία". Είναι ένα λογοπαίγνιο με τα ομόηχα ρήματα "ζέει-ζεί" που σημαίνει βράζει (εξ ού και το ζέον, το μικρό δοχείο με το οποίο ο ιερέας μεταφέρει το ζέον ύδωρ, το ζεστό νερό, που αναμιγνύει με τον οίνο της θείας Κοινωνίας) και το ζήει-ζή, που σημαίνει ζεί, βρίσκεται στη ζωή. Το ρητό δηλώνει ότι "όσο βράζει η χύτρα τόσο ζει η φιλία", όπου με το βράσιμο της χύτρας εννοεί το αμοιβαίο συμφέρον που συντηρεί την φιλία και, όταν παύσει να υπάρχει, διαλύεται. 

Έχω υπόψη μου περιπτώσεις συναδέλφων που, μέσα στον ενθουσιασμό μιας επαγγελματικής φιλίας έκαναν κάποιον άλλο συνάδελφο κουμπάρο στο γάμο τους ή νονό στο παιδί τους. Όταν όμως κάποτε χώρισαν οι επαγγελματικοί τους δρόμοι, εκείνοι έμειναν χωρίς κουμπάρο και το βαφτιστήρι χωρίς νονό

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να υπάρξουν επαγγελματικές φιλίες που κατέληξαν σε ισχυρές προσωπικές, όπως συνέβη και σε εμένα. Αυτό που συνιστώ είναι να είμαστε ψυχολογικά προετοιμασμένοι για την ενδεχόμενη διάλυσή της. Διαφορετικά μπορεί να απογοητευτούμε και να ψάχνουμε μάταια να βρούμε τι έφταιξε.

Ας απολαμβάνουμε λοιπόν τις επαγγελματικές μας φιλίες, όσο διαρκούν, και ας αφήσουμε τον χρόνο, που σε τελευταία ανάλυση είναι ο κριτής των πάντων, να αποφανθεί για το αν θα να εξελιχθεί σε μια στερεά  προσωπική φιλία. 

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/oi_filies_kai_oi_filies_ston_epaggelmatiko_xoro)

    


495. Μη βάζετε όλα τα αυγά σε ένα καλάθι

Είναι γνωστό ότι τα μέλη των βασιλικών οικογενειών δεν ταξιδεύουν ποτέ με το ίδιο αεροπλάνο, για να μην ξεκληριστούν σε περίπτωση δυστυχήματος. Το ίδιο ισχύει και σε μη γαλαζοαίματους: Πολλές αθλητικές ομάδες που παίζουν στο εξωτερικό δεν μπαίνουν στο ίδιο αεροπλάνο ενώ οι επικεφαλής μεγάλων επιχειρήσεων ταξιδεύουν χωριστά. Εδώ εφαρμόζεται η συμβουλή να μην βάζουμε όλα μας τα αυγά στο ίδιο καλάθι αλλά σε διαφορετικά ώστε αν πέσει  το ένα να διασωθούν τα υπόλοιπα.  

Αυτή η συμβουλή έχει πολλές εφαρμογές στον επαγγελματική αλλά και στην προσωπική μας ζωή. Είναι η αρχή της διασποράς του κινδύνου.  Ας πάρουμε παράδειγμα μια εταιρεία που αγοράζει τις πρώτες ύλες από μία μόνο πηγή. Αν υπάρξουν αλλαγές, γεωπολιτικές ή άλλες, που αναγκάσουν την διακοπή του εφοδιασμού, τότε η εταιρεία θα βρεθεί χωρίς πρώτες ύλες και πιθανόν να κλείσει. Το ίδιο θα συμβεί αν έχει μόνο ένα πελάτη που  αγοράζει ολόκληρη την παραγωγή της εταιρείας και του συμβεί κάτι, π.χ. αν πτωχεύσει.

Με τη ίδιο τρόπο σκεπτόμενες οι τράπεζες προτιμούν να δώσουν μικρότερα δάνεια σε περισσότερους πελάτες παρά μεγαλύτερα σε λιγότερους. Το ίδιο και με τις καταθέσεις: προτιμότερες οι μικρότερες από πολλούς παρά οι πολύ μεγάλες από λίγους οι οποίου αν τις αποσύρουν θα τους δημιουργήσουν πρόβλημα ρευστότητας. Κι ακόμη, οι κεντρικές τράπεζες των χωρών (σε εμάς η Τράπεζα της Ελλάδος) προτιμά να διατηρεί τα ρευστά αποθεματικά της σε περισσότερα από ένα νόμισμα, συμπεριλαμβανομένου του χρυσού, που σε περίπτωση υποτίμησής του,  θα εξανέμιζε μέρος της αξίας τους.   

Ας πάμε τώρα στην προσωπική μας ζωή. Η γιαγιά μου έλεγε ένα  χιουμοριστικό στιχάκι, που συνηθιζόταν στην πατρίδα της, την Σμύρνη: "όποιος έχει δυο αγαπητικιές / έχει χαρά μεγάλη, / όταν θυμώνει με την μια / πηγαίνει με την άλλη".  Με αυτό δεν υπονοώ, φυσικά ότι πρέπει να ακολουθούμε την έμμεση συμβουλή του άγνωστου στιχοπλόκου. Υπάρχουν άλλες, πιο πρακτικές εφαρμογές. Η πιο σημαντική είναι η επένδυση των αποταμιευμάτων  μας.

Πριν κάποια χρόνια,  πολλοί έβαλαν ό,τι είχαν και δεν είχαν στην φούσκα του Ελληνικού χρηματιστηρίου, μαγεμένοι από τα καθημερινά υψηλά κέρδη. Στο τέλος έχασαν όχι μόνο τα κέρδη αλλά και μεγάλο μέρος του κεφαλαίου τους. Άλλοι, αγόρασαν ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου, μια πολύ συντηρητική επένδυση χωρίς ίχνος  κερδοσκοπίας. Με έκπληξη και σπαραγμό καρδιάς τα είδαν να κουρεύονται δραστικά. Άλλοι, επίσης συντηρητικοί, επένδυσαν σε ακίνητα και είδαν με την κρίση την αξία τους να μειώνεται στο μισό και να υποχρεούνται να πληρώσουν φόρους για την κατοχή τους. Οι κοινός παρονομαστής και των τριών δεν ήταν η λαθεμένη επιλογή τους αλλά η μονομέρεια της επιλογής τους.  Βεβαίως, κανένας δεν  μπορούσε εύκολα να φανταστεί  τις συνέπειες της κρίσης στις επενδύσεις μας. Όμως, η διασπορά του κινδύνου  μας προφυλάσσει ως ένα βαθμό,  από αυτό ακριβώς, τον  απρόβλεπτο κίνδυνο.   

Αναφορικά με τις επενδύσεις μας, η αρχή της διασποράς του κινδύνου δεν μας υπαγορεύει την κατανομή σε καλάθια που θα έχουν οπωσδήποτε τον  ίδιο αριθμό αυγών. Ανάλογα με την περίπτωση, θα σταθμίζουμε κάθε φορά  πού θα βάλουμε περισσότερα και πού λιγότερα.  Κριτήριό μας θα είναι η ισορροπία ανάμεσα στο ρίσκο που είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε και στην απόδοση που επιδιώκουμε, έχοντας κατά νου ότι όσο μεγαλύτερο είναι το ρίσκο τόσο μεγαλύτερη η απόδοση.      

Αν δεν ακολουθούμε την συμβουλή αυτού του άρθρου, κινδυνεύουμε να χάσουμε και τα αυγά και τα καλάθια...

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine"



494. Το ντύσιμο στο χώρο της εργασίας

Πρωτοέπιασα δουλειά σε μια μεγάλη ξένη τράπεζα ως απλός υπάλληλος με την υπόσχεση του διευθυντή ότι "συνηθίζουμε να προωθούμε τα ικανά μας στελέχη". Έδωσα διορία έξι μήνες στον εαυτό μου πριν να ψάξω  αλλού δουλειά. Παρατήρησα ότι όλα τα στελέχη της τράπεζας που προορίζονταν να καταλάβουν ή είχαν καταλάβει υψηλές θέσεις στην ιεραρχία ήταν ντυμένα με σακάκι και γραβάτα. Τους μιμήθηκα, μολονότι οι απλοί υπάλληλοι στο τμήμα που εργαζόμουν ντύνονταν απλά. Ήθελα να μεταφέρω το μήνυμα προς τα επάνω ότι "προσέξτε με, έχω τα προσόντα, είμαι έτοιμος, θέλω να γίνω ένας από εσάς", δουλεύοντας παράλληλα σκληρά και φιλότιμα. Σε έξι μήνες με κάλεσε ο διευθυντής για να μου ανακοινώσει το ευχάριστο νέο της προαγωγής. 

Από τότε είχα καταλάβει ότι το ντύσιμο στον εργασιακό χώρο είναι κώδικας που εκπέμπει μηνύματα. Όταν έρχεσαι σε επαφή με πελάτες για να συζητήσεις επαγγελματικά δεν μπορείς να φοράς μπλου τζιν, έστω κι αν είσαι χαμηλόβαθμος. Εκείνη την στιγμή εκπροσωπείς την  εταιρεία σου και προβάλλεις το κύρος της. Μα κι αν ακόμη η δουλειά σου δεν σε φέρνει σε επαφή με τον έξω κόσμο, οφείλεις να ντύνεσαι κόσμια. Χωρίς μπλου τζιν (και μάλιστα σχισμένο), αθλητικά παπούτσια, παρδαλά πουλόβερ ή πουκάμισα, υπερβολικά κοντή ή στενή φούστα. Αυτά τα ρούχα είναι κατάλληλα για εκδρομή, πικ νικ  ή βόλτα στα μπαράκια.  Όχι για την δουλειά.  Η κοσμιότητα στο ντύσιμο δείχνει σεβασμό στην ίδια την δουλειά μας, στους συναδέλφους και τελικά στον ίδιο τον εαυτό μας. 

Γενικότερα, κάθε εργασιακός χώρος έχει τους δικούς του κώδικες ντυσίματος, που ο κάθε εργαζόμενος εκεί οφείλει να σεβαστεί. Όπως λένε και οι αγγλοσάξωνες "when in Rome, behave like the Romans" (όταν βρίσκεσαι στη Ρώμη να συμπεριφέρεσαι όπως οι Ρωμαίοι).

Το τυπικό ντύσιμο του στελέχους μιας επιχείρησης απαιτεί σκούρο μπλε κοστούμι με λεπτή ρίγα, (pin striped), λευκό ή γαλάζιο μακρυμάνικο πουκάμισο (ακόμη και το καλοκαίρι), γραβάτα που καλύπτει την αγκράφα, μανικετόκουμπα (όχι απαραίτητα), παπούτσια τα κλασικά με κορδόνια και τρυπούλες, ζώνη και κάλτσες μαύρες, χαρτοφύλακας δερμάτινος. Ανάλογο ντύσιμο για τις γυναίκες με ταγιέρ και κοστούμια. Αυτή η ομοιομορφία είναι ομολογουμένως αστεία καμιά φορά. Ενίοτε διασκέδαζα σε κάποια συνέδρια βλέποντας τις μπλε σκούρες πλάτες των συμμετεχόντων στα μπροστινά μου καθίσματα. Αλλά και όταν με ένα ποτήρι στο χέρι κάναμε πηγαδάκι, έβλεπα τα πανομοιότυπα παπούτσια μας.

Στις τέσσερις δεκαετίες της καριέρας μου έλιωσα δεκάδες κοστούμια, μακρυμάνικα πουκάμισα και κλειστά παπούτσια και κράτησα για ενθύμιο όλες μου τις γραβάτες που αντανακλούν τη μόδα της κάθε εποχής: φαρδιές, στενές, μεταξωτές, πλεχτές, ριγέ, εμπριμέ, μονόχρωμες, ή με επαναλαμβανόμενα σχεδιάκια. Ήταν τόσο μεγάλη η ταύτιση του επαγγέλματός μου με την γραβάτα που έβλεπα καμιά φορά στον ύπνο μου, σαν εφιάλτη, ότι πήγαινα σε κάποια σύσκεψη χωρίς αυτήν.     

Μπορεί μερικά από αυτά που περιγράφω εδώ να φαίνονται υπερβολικά, όμως δεν είναι. Αν κάποιος θελήσει να ξεφύγει από αυτούς τους άγραφους νόμους της δεοντολογίας, κινδυνεύει να χαρακτηριστεί αντικομφορμιστής και να εισπράξει ειρωνικά σχόλια ή την παρατήρηση των ανωτέρων του.  Θυμάμαι νεαρό συνάδελφο με πολύ χαλαρωμένη γραβάτα στον οποίο ο διευθυντής τού παρατήρησε "πάλευες με κανένα;". Αλλού ο ιδιοκτήτης της εταιρείας είπε σε νεαρή γραμματέα, που φορούσε χοντρό πουλόβερ με έντονα σχέδια: "για εκδρομή ετοιμάστηκες;".

Συναφές με το ντύσιμο είναι το γενικό παρουσιαστικό. Στους άνδρες, αλογοουρές, σκουλαρίκια και εμφανή τατουάζ (εξαιρούνται οι...σεφ) δεν επιτρέπονται. Θυμίζω τον a priori αποκλεισμό από συνεντεύξεις υποψήφιων με τατουάζ από ξένη αεροπορική εταιρεία για πληρώματα καμπίνας. Στις γυναίκες, κοιλίτσες έξω, σκουλαρίκια εκτός αφτιών, τατουάζ και τολμηρό ντύσιμο ή έντονο μακιγιάζ  είναι ανεπιθύμητα. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, σημειώνω ότι εδώ απλά καταγράφω μια κατάσταση που υπάρχει στον κόσμο των επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από τις όποιες προσωπικές μου απόψεις πάνω στο θέμα. 
 
Η παροιμία λέει πως τα ρούχα δεν κάνουν τον παπά. Τον υπάλληλο όμως σίγουρα τον κάνουν,.

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/to_ntusimo_sto_xoro_tis_ergasias) 

493. Πόσο εύκολος είναι ο γάμος μεταξύ συναδέλφων;

Είναι γνωστό πως ένας από τους πιο συνηθισμένους τόπους γνωριμίας ανάμεσα σε δυο νέους είναι ο τόπος εργασίας τους. Τι πιο φυσικό, άλλωστε; Βλέπονται καθημερινά για πολλές ώρες, στη δουλειά πηγαίνουν  περιποιημένοι και όχι ατημέλητοι, ζυγίζει κρυφά ο ένας τον χαρακτήρα του άλλου και εύκολα μια αμοιβαία συμπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε μια πρώτη συνάντηση εκτός εργασίας και από εκεί, ενδεχομένως σε γάμο.

Ένας γάμος ανάμεσα σε συναδέλφους έχει πλεονεκτήματα έχει όμως και μειονεκτήματα. Ας αρχίσουμε από τα πρώτα. Τα κοινά επαγγελματικά ενδιαφέροντα που υπάρχουν εκ των πραγμάτων δημιουργούν μια γερή βάση για την επικοινωνία του ζευγαριού. Διευκολύνεται η αλληλοκατανόηση σε προβλήματα που μπορούν να προκύψουν στον κοινό χώρο της εργασίας και δίνουν την δυνατότητα παροχή συμβουλής του ενός προς τον άλλο. Σε πρακτικό επίπεδο, μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ίδιο μεταφορικό μέσον, ελαχιστοποιώντας τα έξοδα μετακίνησης. Κι ακόμη, ένα κοινό ωράριο ελαχιστοποιεί τον χρόνο της κοινής απουσίας τους από το σπίτι προς όφελος των παιδιών.

Ας πάμε τώρα στα μειονεκτήματα. Ένα από τα ερωτήματα που έπρεπε να απαντήσω στη φόρμα της αίτησης για πρόσληψη στη πρώτη που εργασία, σε ξένη τράπεζα, ήταν αν είχα συγγενείς που εργάζονταν ήδη εκεί. Αργότερα έμαθα τον λόγο της ερώτησης. Η τράπεζα απέφευγε το ενδεχόμενο να έχει υπαλλήλους παντρεμένα ζευγάρια. Ο βασικός λόγος ήταν η ασφάλειά της αφού, δεδομένης της ευαίσθητης φύσης των εργασιών της, ένα ζευγάρι θα μπορούσε πιο εύκολα να συνεννοηθεί και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ατασθαλίες. Όταν συνέβαινε δυο ήδη υπάλληλοι να παντρεύονται φυσικά δεν απέλυε τον ένα από τους δύο αλλά φρόντιζε να τους βάλει να εργάζονται σε διαφορετικά τμήματα, άσχετα μεταξύ τους για προφανείς λόγους. Αυτή η πολιτική ακολουθείται από αρκετές μεγάλες εταιρείες.

Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ότι το ρίσκο από το γεγονός ότι το οικογενειακό εισόδημα προέρχεται από τον ίδιο εργοδότη. Αν λοιπόν συμβεί κάτι έκτακτο και η εταιρεία σταματήσει τις δραστηριότητές της και κλείσει επειδή π.χ. πτώχευσε ή μετέφερε τις δραστηριότητές της σε άλλη πόλη ή χώρα, τότε και τα δύο μέλη θα βρεθούν χωρίς δουλειά. Ενώ αν εργάζονταν σε διαφορετικούς εργοδότες τουλάχιστον ο ένας θα διατηρούσε την δουλειά του.

Οι σχέσεις με τον εργοδότη, τους προϊσταμένους ή τους άλλους συναδέλφους δεν είναι πάντοτε ομαλές. Μπορεί να διαταραχθούν πρόσκαιρα από ένα πρόβλημα, μια παρεξήγηση, μια άδικη παρατήρηση κλπ. Σε αυτή την περίπτωση είναι φυσικό να δημιουργηθούν αρνητικά αισθήματα από πλευράς και του άλλου μέρους του ζευγαριού, που δεν εμπλέκεται στην υπόθεση. Αν για παράδειγμα ο προϊστάμενος κάνει μια παρατήρηση στην υπάλληλο που εκείνη θεωρεί άδικη θα δημιουργηθούν αρνητικά αισθήματα όχι μόνο στην ίδια αλλά και στον σύζυγός της, που ενδέχεται να μπλέξουν περισσότερο την υπόθεση.     

Στην περίπτωση που οι παντρεμένοι συνάδελφοι κάνουν παρόμοια εργασία υπάρχει ο κίνδυνος να αναπτυχτεί επαγγελματική αντιζηλία, ανταγωνισμός αναμεταξύ τους, που μπορεί να δηλητηριάσει τις σχέσεις τους. Αυτό είναι πιο πιθανό να συμβεί εκ μέρους του συζύγου αν  θεωρήσει ότι η γυναίκα του  τον προσπερνά παίρνοντας προαγωγή ή αμείβεται περισσότερο από τον ίδιο.   


Θυμάμαι το παράπονο που εξέφραζε μια συνάδελφος της οποίας ο σύζυγος όχι μόνο δούλευε στην ίδια εταιρεία αλλά και στον ίδιο όροφο και μάλιστα λίγα μέτρα μακριά της. "Δεν φτάνει που τον βλέπω όλη την ώρα στο σπίτι, τον έχω κι εδώ μπροστά μου, όλη την ημέρα. Τον βαρέθηκα πια" έλεγε γελώντας θυμωμένα. Ο καθένας μας ας βάλει τον εαυτό του στη θέση της και θα την καταλάβει καλλίτερα. 
                                                   ---
(Aπό την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο Flow Magazine:http://www.flowmagazine.gr/article/view/poso_eukolos_einai_o_gamos_metaksu_sunadelfon/category/personal_development

492. Η διόλου κοινή "κοινή λογική".


Σε αντίθεση με τα άλογα ζώα, ο άνθρωπος διαθέτει λογική. Άλλος περισσότερη άλλος λιγότερη. Η λογική μελετήθηκε σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς και βεβαίως στην Ελλάδα. Στη Δύση, η λογική καθιερώθηκε ως επίσημος κλάδος από τον Αριστοτέλη, ο οποίος της έδωσε θεμελιώδη θέση στη φιλοσοφία. 

Υπάρχει όμως μια μεγάλη σειρά παραγόντων που αμβλύνουν την ικανότητά του ανθρώπου, μόνιμα ή προσωρινά, να σκέφτεται λογικά. Ποιοι είναι αυτοί; Προλήψεις, δεισιδαιμονίες, φανατισμοί κάθε είδους (πολιτικοί, πολιτιστικοί, θρησκευτικοί, ποδοσφαιρικοί, σοβινιστικοί), έρωτες, πάθη, μίση, ναρκωτικά, θυμός, φθόνος, συμφέρον, οίηση, εγωπάθεια, άγνοια, απαιδευσιά  και πολλά άλλα.

Φαντάζομαι τον άνθρωπο να πορεύεται γυμνός σε ένα δάσος, το δάσος της λογικής. Το διάβα του φράζουν πυκνά κλαδιά, αγκάθια και τριβόλια, βάτοι, αναρριχητικά φυτά κρεμάμενα από τα δέντρα. Τα εμπόδια αυτά είναι όλοι οι πιο πάνω παράγοντες που αμβλύνουν την λογική. Το μόνο όπλο που διαθέτει ο άνθρωπος για να περάσει είναι μια ματσέτα, το πλατύ μαχαίρι με το οποίο οι ιθαγενείς ανοίγουν το δρόμο τους μέσα στη ζούγκλα. Το όπλο αυτό είναι ο κοινός νους.   

Πολύ συχνά διαπιστώνουμε ότι το εργαλείο αυτό δεν είναι αρκετό. Η ματσέτα είναι ελαττωματική ή στομωμένη. Κι επειδή δύσκολα αντιλαμβανόμαστε την αναποτελεσματικότητά της στον εαυτό μας, την βλέπουμε στους άλλους. Για παράδειγμα, ο φίλος μου, ο Γιώργος, αρειμάνιος καπνιστής, ουδόλως ανησυχεί για την υγεία του αφού, όπως λέει "υπάρχουν καπνιστές που έφτασαν τα εκατό".  Ας αφήσουμε όμως τον φίλο μου να καπνίζει αμέριμνος και ας σκεφτεί ο καθένας από εμάς πόσους Γιώργηδες γνωρίζει που σκέφτονται επιπόλαια, ανόητα ή βλακωδώς.

Η άσκηση της κοινής λογικής είναι αναμφίβολα χρήσιμη στην ιδιωτική μας ζωή αλλά απολύτως αναγκαία στην επαγγελματική. Είναι αυτή που κάνει να ξεχωρίζει ο καλός επαγγελματίας, υπάλληλος ή τεχνίτης  από τον μέτριο ή τον κακό. Συχνά, αυτό που ονομάζουμε ταλέντο, τύχη και ικανότητα σε έναν άνθρωπο δεν είναι παρά ο συνδυασμός κοινής λογικής με σκληρή δουλειά.  

Η κοινή λογική δεν είναι τόσο διαδεδομένη όσο υποδηλώνει το όνομά της. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ συνόψισε σε ένα λογοπαίγνιο την αλήθεια αυτή: "Η κοινή λογική δεν είναι τόσο κοινή όσο οι κοινοί άνθρωποι νομίζουν" (Common sense is not as common as common people think). Αυτό δείχνει ότι η έλλειψή της δεν γνωρίζει ούτε γεωγραφικά ούτε χρονικά όρια. Τουτέστιν, ενδημεί σε όλες τις χώρες και σε όλες τις εποχές.

Δυστυχώς η σπανιότητα της κοινής λογικής δεν ισχύει μόνο για εμάς, τους κοινούς πολίτες, αλλά και για πολλούς από τους πολιτικούς μας και γενικότερα του ταγούς, πνευματικούς και μη. Φαντάζομαι πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας αν συνέβαινε το αντίθετο.  Επιπλέον, η έλλειψη κοινής λογικής μάς κάνει εύκολα θύματα εκμετάλλευσης από ποικίλα συμφέροντα (οικονομικά, πολιτικά κλπ) που ποντάρουν ακριβώς στην συνεπακόλουθη ευήθειά μας.

Επειδή δεν μπορούμε να ακονίσουμε την πνευματική ματσέτα των άλλων, ας φροντίσουμε την δική μας. Να την ξεσκουριάσουμε και να την τροχίσουμε. Πως; Προσπαθώντας συνειδητά να σκεφτόμαστε ορθολογιστικά. Για δικό μας όφελος αλλά και της κοινωνίας που ζούμε. 
                                              - - -
(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο Flow magazine: http://www.flowmagazine.gr/article/view/i_diolou_koini_koini_logiki/category/personal_development)

491. Πώς ένας περίπατος στη φύση λύνει προβλήματα

Την συσχέτιση ανάμεσα σε ένα περίπατο στη φύση και στη λύση προβλημάτων ανακάλυψα συμπτωματικά πριν από πολλά χρόνια. Ένα φθινοπωρινό Σάββατο, βρέθηκα για βόλτα σε ένα χωματόδρομο στην Πεντέλη. Ήμουν σύννους και κατηφής γιατί κάποιο σοβαρό επαγγελματικό πρόβλημα με απασχολούσε. Έσερνα βαρύθυμα τα βήματά μου με το κεφάλι κάτω.

Σύντομα όμως διαπίστωσα πως όσο περπατούσα τόσο καλλίτερα αισθανόμουν. Σαν να ήμουν φορτωμένος με σακιά άμμου και κάθε τόσο ένα τσουβαλάκι έπεφτε από πάνω μου. Τα πόδια μου πια, αντί να τα σέρνω, με κουβαλούσαν εκείνα.

Σήκωσα το κεφάλι, και παρατήρησα γύρω μου την φύση. Πλάι μου η πλαγιά του βουνού, καταπράσινη από τα πεύκα, κατηφόριζε στην Ανατολική Αττική. Στα πόδια της, η καταγάλανη θάλασσα και απέναντι  η Εύβοια. «Εδώ» είπα στον εαυτό μου «υπάρχουν ομορφιές που τις κοιτούσες μα δεν τις έβλεπες».

Συνέχισα το περπάτημα. Πόσο ωραία έδενε το γαλάζιο του ουρανού, το μπλε της θάλασσας με το καφέ του χώματος της πλαγιάς και το λευκό των σύννεφων που ταξίδευαν απαλά σπρωγμένα από το αεράκι. Η παλέτα της φύσης είχε βάψει τα πάντα με μια μαγευτική αρμονία.

Έσκυψα και έκοψα ένα μικροσκοπικό αγριολούλουδο που άλλοτε θα προσπερνούσα δίχως να προσέξω καν την παρουσία του. Τέλειος συνδυασμός του κίτρινου, του μοβ και του λευκού. Ένα θαύμα. Τότε κατάλαβα τι εννοούσε ο Βούδας όταν έλεγε: «Αν μπορούσαμε να δούμε καθαρά το θαύμα ενός μονάχα λουλουδιού, θα άλλαζε όλη η ζωή μας».

Συνέχισα μαγεμένος. Πεταλουδίτσες με προσπερνούσαν κι άλλες με τριγυρνούσαν όπως τα δελφίνια το καράβι.

Τα μάτια μου θαρρείς πως άνοιξαν και έβλεπα για πρώτη φορά τα πράγματα που ήσαν εκεί και με πρόσμεναν να τα ανακαλύψω και να τα θαυμάσω. Όλα τα δημιουργήματα της φύσης, μικρά και μεγάλα λες κι ήσαν σοφά  τοποθετημένα από άριστο ντεκορατέρ σε μια διαρκή υπαίθρια έκθεση. Απολάμβανα με τις αισθήσεις μου όλο αυτό το μεγαλείο.

Και τότε ανοίξανε τα αυτιά μου στους ήχους που δεν άκουγα γιατί δεν τους πρόσεχα: τα τιτιβίσματα των πουλιών, το θρόισμα της αύρας στα κλαδιά των δέντρων, τον βόμβο του χρυσοπράσινου σκαραβαίου που πετούσε δίπλα μου.

Κι άνοιξαν τα ρουθούνια μου και οσφράνθηκα την πιπεράτη μυρωδιά που σε λιγώνει, καθώς αναδυόταν από τις ξερές πευκοβελόνες στο χώμα, νοτισμένες από την χθεσινή βροχή.

Κοντοστάθηκα σε μια πηγή που ξέχυνε το παγωμένο της νερό. Έσκυψα και ήπια, αφού έδιωξα τις μέλισσες που ποτίζονταν κι αυτές. Δεν  διψούσα. Ήπια έτσι, για να βάλω και τα χείλη μου σ’ αυτό το πανηγύρι των αισθήσεων.

Σε λίγο πήρα τον δρόμο του γυρισμού. Κάθε τόσο σταματούσα για να πάρω ενθύμια από αυτή την εκδρομή στην φύση. Δυο τσακμακόπετρες για να εντυπωσιάσω το βαφτιστήρι μου, τον Βαγγέλη, με τις σπίθες που πετούν όταν τις τρίβεις στο σκοτάδι. Ένα κομμάτι φλούδα από ξεραμένο πεύκο που σκαλίζοντάς το  φτιάχνεις βαρκάκι, όπως κάναμε μικροί στην κατασκήνωση, για να παίζει ο Βαγγελάκης.

Μιλώντας για παιχνίδια, σκέφτηκα ότι το πιο μεγάλο, το πιο υπέροχο και το πιο τρελό παιχνίδι στον κόσμο, είναι ο ίδιος ο κόσμος. Τεράστιος, τέλειος, απύθμενης φαντασίας!

Γυρνώντας στο αυτοκίνητο ένιωθα μια μεγάλη ψυχική ευφορία. Το άγχος μου είχε εξαφανιστεί και το επαγγελματικό πρόβλημα που με βασάνιζε όταν ήλθα, τώρα μίκρυνε. Γρήγορα μάλιστα, με ξεκάθαρο πλέον μυαλό, βρήκα την λύση του.

Έκτοτε το καθιέρωσα. Όποτε νιώθω πιεσμένος για οποιονδήποτε λόγο, καταφεύγω στην φύση. Αν έχω και κάποιον άλλο για συντροφιά μοιράζομαι μαζί του τις εντυπώσεις και τις σκέψεις μου. Είναι κι αυτό μια διαφορετική εμπειρία και απόλαυση.

Και κάτι τελευταίο αλλά σημαντικό. Αν πρόκειται να πάρω κάποια σοβαρή απόφαση, ο περίπατος στην φύση με βοηθά αφάνταστα. Επικεντρώνομαι στις παραμέτρους του προβλήματος, τις αναλύω και, ήρεμα και νηφάλια, καταλήγω στην σωστή απόφαση.


Ένας περίπατος στη φύση είναι τρία φάρμακα σε ένα: αγχολυτικό, ψυχοθεραπευτικό και ψυχαγωγικό! 

(Αναδημοσίευση από την στήλη μου Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης στο Flow Magazine:
http://www.flowmagazine.gr/article/view/pos_enas_peripatos_sti_fusi_lunei_provlimata)

490. Το Ποτήρι της Ευτυχίας μας συμβουλεύει

Υπέρτατος σκοπός της ζωής είναι η ευτυχία. Μοιάζει με την κορυφή ενός βουνού  στην οποία όλοι επιδιώκουν να φθάσουν ακολουθώντας διάφορα μονοπάτια: θρησκεία, εσωτερική γαλήνη, διαλογισμός, νιρβάνα, έρωτας, πλούτος, δόξα, ηδονές ακόμη και ναρκωτικά.

Τι είναι όμως ευτυχία; Συχνά, η εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για αυτήν είναι θολή. Την θεωρούμε σαν μια μισο-θεωρητική ή μισο-πραγματική κατάσταση, αιωρούμενη κάπου ανάμεσα στις σφαίρες της πραγματικότητας και της ουτοπίας. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν ευτυχισμένες μέρες ή ευτυχισμένες στιγμές, που όμως είναι σπάνιες και συνδέονται με ορισμένα σημαντικά γεγονότα της ζωής μας, όπως  η ημέρα του γάμου μας, της γέννησης του παιδιού μας ή όταν κερδίσουμε στο λαχείο. Τις υπόλοιπες όμως τι κάνουμε; Είμαστε ευτυχισμένοι; Η απάντηση εξαρτάται από τον τρόπο που ορίζουμε την ευτυχία.

Η ευτυχία είναι η έννοια με τους περισσότερους ορισμούς. Υποπτεύομαι πως υπάρχουν τόσοι ορισμοί όσοι και οι άνθρωποι. Συμμερίζομαι την άποψη που λέει ότι ευτυχία είναι η κατάσταση, συνήθως προσωρινή, όπου η πραγματικότητα συμπίπτει με τις επιθυμίες μας. Αντίστοιχα, δυστυχία είναι η διάσταση μεταξύ τους, οπότε δυστυχία είναι η απόσταση ανάμεσα σε επιθυμία και σε πραγματικότητα. Όσο μεγαλύτερη η απόσταση, τόσο μεγαλύτερη η δυστυχία.

Αφού εμείς ορίζουμε τις επιθυμίες μας, με δεδομένη την πραγματικότητα, εμείς καθορίζουμε την ύπαρξη ή μη της ευτυχίας μας. Παράδειγμα: Αν έχω δέκα (πραγματικότητα) και θέλω  είκοσι (επιθυμία) δεν είμαι ευτυχής. Αν έχω εκατό και θέλω διακόσια, πάλι δεν είμαι ευτυχής. Αντίθετα, αν έχω δέκα και θέλω δέκα είμαι ευτυχής. Αν έχω εκατό και θέλω εκατό πάλι είμαι ευτυχής.  Συμπέρασμα: Η ευτυχία είναι ανεξάρτητη από τον πλούτο. Άρα, ένας φτωχός μπορεί να είναι ευτυχής και ένας πλούσιος δυστυχής. Επομένως, η δημοκρατία έχει την πληρέστερη εφαρμογή της στην ευτυχία!

Το Ποτήρι της Ευτυχίας, που παρουσιάζω διεξοδικά στο βιβλίο μου "Αντίο, Άγχος", εικονογραφεί και αναλύει την ουσία της ευτυχίας και μας επισημαίνει τι πρέπει να κάνουμε και τι όχι για να επιτύχουμε τον τελικό μας στόχο: να βρούμε την ευτυχία. Μας βοηθά ακόμη να καταλάβουμε καλλίτερα αυτό που ακούμε κατά κόρον: δεν χρειάζεται να ψάξουμε αλλού για να την βρούμε αλλά μέσα μας. 

Πασίγνωστο το ευφυολόγημα του γεμάτου μέχρι την μέση ποτηριού, που ο αισιόδοξος ονομάζει μισογεμάτο και ο απαισιόδοξος μισοάδειο. Aυτό μου ενέπνευσε την εξής εικόνα: Κάθε άνθρωπος έχει μπροστά του ένα ποτήρι. Το γεμάτο μέρος του (στο εξής θα το λέμε Μισογεμάτο) περιέχει όλα τα αγαθά που κατέχει. Το άδειο μέρος του (στο εξής θα το λέμε Μισοάδειο) περιέχει όσα θέλει αλλά δεν έχει. Όταν αποκτήσει κάτι που δεν έχει, αυτό φεύγει από το Μισοάδειο και πέφτει στο Μισογεμάτο. Στο ποτήρι του ολιγαρκούς το Μισοάδειο είναι μικρό, ενώ του πλεονέκτη μεγάλο.

Όσα αγαθά και να αποκτήσει ο άνθρωπος, αυτό το ποτήρι ποτέ δεν γεμίζει. Νέες επιθυμίες έρχονται και διογκώνουν το Μισοάδειο. (Η πολιτική οικονομία το ονομάζει «το ανικανοποίητο των αναγκών»). Οι άνθρωποι έχουν μονίμως στραμμένο το βλέμμα τους στο Μισοάδειο και περιφρονούν το Μισογεμάτο. Μόλις αποκτήσουν κάτι το χαίρονται για λίγο και μετά το αγνοούν, θέλοντας τώρα κάτι άλλο που βρίσκεται, όπως είπαμε, στο Μισοάδειο. Όσο μικρότερο είναι το Μισοάδειο, τόσο ευτυχέστερος ο άνθρωπος. Όσο μεγαλύτερο, τόσο δυστυχέστερος.

Το μέγεθος του Μισογεμάτου δεν επηρεάζει κατ’ ανάγκην την ευτυχία ή την δυστυχία του ανθρώπου. Γι’ αυτό ένας πλούσιος μπορεί να είναι δυστυχής ή ένας φτωχός ευτυχής.

Τρία πράγματα καθορίζουν την ευτυχία: το μέγεθος του Μισοάδειου, ο βαθμός προσήλωσης στο Μισοάδειο και ο βαθμός απόλαυσης του  Μισογεμάτου, ανεξάρτητα από το μέγεθός του. Εμείς μεγεθύνουμε το Μισοάδειο, αφοσιωνόμαστε στο Μισοάδειο και αγνοούμε το Μισογεμάτο. Και ύστερα αναρωτιόμαστε γιατί δεν είμαστε ευτυχισμένοι.

Το μεγεθυσμένο Μισοάδειο, είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της ευτυχίας και λέγεται απληστία, ένα από τα θανάσιμα αμαρτήματα της χριστιανικής θρησκείας. Αντίστοιχα πρεσβεύουν όλες οι θρησκείες.  Αυτό είναι η αιτία κάθε κακού. Φόνος, ληστεία, κλοπή, μοιχεία, βιασμός, φθόνος, αρπαγή, απάτη, πόλεμος έχουν μόνο ένα αίτιο: την απόκτηση πράγματος που δεν μας ανήκει (έστω κι αν σαν κι αυτό έχω ήδη πολλά).

Η πρόοδος της ανθρωπότητας κρύβεται επίσης στο Μισοάδειο, αφού βελτιώνουμε διαρκώς τις συνθήκες διαβίωσής μας αποκτώντας όσα δεν έχουμε. Διαφορετικά θα ζούσαμε ακόμη σε σπηλιές. Επομένως, στο Μισοάδειο εδράζεται και το Κακό και το Καλό. Είναι σαν το μαχαίρι (σφάζεις ή χειρουργείς).


Το Ποτήρι της Ευτυχίας μας συμβουλεύει να αλλάξουμε συνήθειές και να μεταθέσουμε την προσοχή μας από το Μισοάδειο στο Μισογεμάτο, βρίσκοντας την ιδανική ισορροπία ανάμεσά τους. Εξισώνει όλους του ανθρώπους απέναντι στο δικαίωμα για ευτυχία. Πλούσιοι και φτωχοί, μορφωμένοι και αμόρφωτοι, έξυπνοι και χαζοί, νέοι και γέροι, αρτιμελείς και μη, υγιείς και ασθενείς, όλοι έχουμε ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες μπροστά στην ευτυχία. Αρκεί να απολαμβάνουμε το όποιο Μισογεμάτο μας και να εκλογικεύουμε το Μισοάδειο μας.

Η θεωρία του Ποτηριού έχει ευρύ πεδίο εφαρμογής. Για παράδειγμα, η ηλικία. Αντί να κοιτάμε τα χρόνια που έχουμε ζήσει ενώ άλλοι πέθαναν νεότεροι, θρηνούμε τα νιάτα μας κοιτώντας το Μισοάδειο, αυτό που χάσαμε και δεν θα ξαναβρούμε (εκτός κι αν έχουμε την «τύχη» του Φάουστ).

Για να βρούμε την ευτυχία δεν έχουμε παρά να αλλάξουμε νοοτροπία. Να εξασκήσουμε τον εαυτό μου να σκέφτεται λίγο πιο διαφορετικά από πριν.  

Συνοψίζοντας, η ικανοποίηση μας με αυτά που έχουμε είναι το μεγάλο μυστικό της ευτυχίας. Η μη ικανοποίησή μας με αυτά που έχουμε είναι το μεγάλο μυστικό της ανθρώπινης προόδου. Η εύρεση της χρυσής τομής είναι το μεγάλο μυστικό της ζωής.

Αναδημοσίευση από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο Flow Magazine
http://www.flowmagazine.gr/article/view/to_potiri_tis_eutuxias_mas_sumvouleuei/category/personal_development