ΜΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΞΑΙΡΕΤΟ ΦΙΛΟΛΟΓΟ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΟ
ΓΙΩΡΓΗ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ
David Hillstrom, The story of our people - Η Ιστορία του λαού μας, ποιητικό δράμα, εκδόσεις
Γαβριηλίδης, Αθήνα 2014, μετάφραση Άρης Γαβριηλίδης, δίγλωσση έκδοση Ελληνικά -
Αγγλικά
Τούτο δω, μετά την ποιητική συλλογή Bolivia και τα φιλοσοφικά δοκίμια The Bridge, είναι το τρίτο πόνημα του Hillstrom (David Watson). Εκδόθηκε τον Οκτώβρη
του 2014 και ανήκει στο είδος του ποιητικού δράματος. Η Ιστορία του λαού μας, αντίθετα από ό,τι υποδηλώνει ο τίτλος, δεν
αναφέρεται σε κάποια συγκεκριμένη πολιτισμική ομάδα ή έθνος. Η εξιστόρηση
προσπαθεί να αγκαλιάσει όλη την ανθρωπότητα μέσα στην κοινή της μοίρα, την
επιβίωση. Παρουσιάζει μια σύγχρονη εικόνα του κόσμου και την εξέλιξη του
ανθρώπινου είδους μέσω των αγώνων για να σταθεροποιηθούν στο φυσικό και
κοινωνικό περιβάλλον. Η τραγωδία της ανθρώπινης πορείας έγκειται στην αποδοχή
ότι όλη αυτή η ανθρώπινη πορεία αποτελεί ουσιαστικά κατά τον συγγραφέα φευγαλέα
συμβάντα στο απέραντο της φύσης. Πόλεμοι, εμφύλιες διαμάχες, καθημερινά
ανθρώπινα βάσανα, θρησκείες, πολιτικές θεωρίες και ιδεολογίες απεικονίζονται σε
αυτήν την ανθρώπινη πορεία στο σύμπαν. Για τον συγγραφέα όμως η μόνη ορθολογική
κατεύθυνση προς μια ανθρώπινη κοινωνία είναι η ενθάρρυνση των λαών να
ενστερνιστούν την κοινωνική ευθύνη. Γύρω από αυτά τα θέματα περιστρέφεται η Ιστορία του λαού μας.
Το κύριο σώμα της αφήγησης αποτελεί μια ομάδα
ποιημάτων που περιγράφουν τους τρεις πρωταγωνιστές του δράματος και την
προσωπική τους πορεία. Οι ήρωες συναντώνται στις διαδηλώσεις της εποχής τους,
που λόγω της βούλησης για κοινωνική αντιπαράθεση μετατρέπονται σε πλήρη
εξέγερση. Στο τελευταίο μέρος του έργου δύο από τους ήρωες καταφεύγουν σε
κάποιο ασφαλές μέρος απολαμβάνοντας μια περίοδο αναστοχασμού και
συντροφικότητας.
Ο
συγγραφέας κατατάσσει τα ποιήματα σε τέσσερεις σκηνές. Η εισαγωγή σε αυτές τις
σκηνές γίνεται με αφήγηση ενός παράλληλου δράματος, στο οποίο μια γιαγιά
διηγείται την Ιστορία σε μια ομάδα
παιδιών, τα οποία φυγαδεύει από κάποια εμφύλια σύρραξη, οδηγώντας τα σε ένα
ασφαλέστερο μέρος. Η εναλλαγή και διαπλοκή των δύο αφηγήσεων αφήνει στον
αναγνώστη την εντύπωση της εξιστόρησης ενός μύθου ή ιστορικού αρχέτυπου. Η ίδια
εξιστόρηση έχει έντονη ρεαλιστικότητα και δεν επιδιώκει καμία ελπίδα
παραμυθίας.
Το
τελικό μήνυμα που απορρέει από την αφηγηματική λειτουργία είναι το ότι για να
επιτύχουμε μια ανθρώπινα αποδεκτή κοινωνία θα πρέπει όλοι οι λαοί να
αγκαλιάσουν την κοινωνική ευθύνη που τους αναλογεί και να εργαστούν
συντονισμένα για να επιτύχουν αυτή τη μορφή ανθρώπινης κοινωνίας. Ο συγγραφέας
με τον ψύχραιμο ρεαλισμό του διαβεβαιώνει το ανθρώπινο γένος ότι η μοναδική
ευκαιρία σωτηρίας του βρίσκεται σε μια κοινωνία που γίνεται ανθρωπιστική, αφού
καλλιεργεί την αδελφοσύνη.
Η
μετάφραση του Άρη Γαβριηλίδη σ' ένα τέτοιο ποιητικό κείμενο, γεμάτο με εικόνες,
μεταφορές, επιδέξια γλώσσα και διορατικές ιδέες, θα ήταν σίγουρα έργο επίμοχθο.
Η απόδοση ενός λογοτεχνήματος σε άλλη γλώσσα είναι σίγουρα κάτι δύσκολο. Ακόμη
πιο δύσκολο είναι στην ποίηση, όπου εκ φύσεως ο λόγος είναι ελλειπτικός, τα
νοήματα πυκνά και συχνά διφορούμενα. Ο μεταφραστής διατηρεί το αυθεντικό πνεύμα
κάθε λέξης, στίχου και στροφής, χωρίς όμως αυτό να γίνεται σε βάρος της
συνολικής αισθητικής. Δίνει ιδιαίτερη προσοχή στον ρυθμό και στη μουσικότητα
των στίχων. Πολλές φορές έχοντας στη δίγλωσση αυτή έκδοση αντικρυστά τις
σελίδες κειμένου και μετάφρασης και μπαίνοντας τη διαδικασία της αντιπαραβολής,
μένεις με την αίσθηση ότι αυτό το μεστό από φιλοσοφικά και κοινωνικά μηνύματα
ποιητικό δράμα συνδιαμορφώνεται σε ποιητική απόδοση στην ελληνική γλώσσα από
τον μεταφραστή. Επιπλέον στο τέλος του βιβλίου τα σχόλια που παρέχει ο
μεταφραστής πάνω σε λέξεις, στίχους και έννοιες που εμφιλοχωρούν στην
κρυπτογραφική φύση της ποίησης, διαφωτίζουν το κείμενο αποκωδικοποιώντας
βαθύτερες έννοιες, που διαφορετικά θα παρέμεναν απόκρυφες από το μάτι του
αναγνώστη.
Γιώργης Ε. Μανουσάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου