555. Η παραγνωρισμένη αξία του δημοτικού σχολείου

(εικονίζεται το σχολείο Αγίας Παρασκευής, Λέσβου) 

Το δημοτικό σχολείο θεωρείται, ορθώς, προθάλαμος για την μέση, ανωτέρα και ανωτάτη εκπαίδευση. Είναι όμως και ένας αυθύπαρκτος, ολοκληρωμένος κύκλος σπουδών, που καλύπτει την βασική εκπαίδευση. Σε έξι χρόνια εκεί συντελούνται θαύματα: το παιδί, tambula rasa, μαθαίνει γραφή και ανάγνωση, τους κανόνες της γραμματικής και  αποκτά ένα θησαυρό γνώσεων. Μαθαίνει: 

• Όλο τον κύκλο της ιστορίας: από τους υπέροχους ελληνικούς μύθους, (Ηρακλής, Θησέας κλπ), δωδεκάθεο, περνά στην αρχαία ιστορία και τους κλασικούς χρόνους, περιδιαβαίνει τον Μεγαλέξανδρο, φθάνει στο βυζάντιο και καταλήγει στην επανάσταση του 1821 και στην ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Έτσι το παρελθόν, για τον μαθητή, δεν είναι πλέον μια σκοτεινή σπηλιά αλλά μια κινηματογραφική ταινία με έντονα χρώματα, που του καθορίζει το χρονικό στίγμα του ίδιου μέσα στην ανθρωπότητα. 

• Πρακτική αριθμητική και γεωμετρία: πράξεις, κλάσματα, δεκαδικοί, απλή μέθοδος των τριών,  δυνάμεις, ρίζες,  γεωμετρικά σχήματα, εμβαδόν, όγκος, επίλυση προβλημάτων. 

• Φυσική πειραματική και χημεία:  διαστολή-συστολή σωμάτων, φυγόκεντρος και κεντρομώλος δύναμη, μοχλοί,  φακοί, κάτοπτρα, διάθλαση, αρχή Αρχιμήδη και πολλά άλλα που, μαζί με την αριθμητική και την γεωμετρία,  τού παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια για την άσκηση τεχνών. 

• Πατριδογνωσία (πορθμός, ισθμός, σκόπελος, ύφαλος, οροπέδιο, πεδιάδα, πρόποδες) και μετά γεωγραφία, ελληνική και παγκόσμια, που καθορίζει το στίγμα του πάνω στη γη. 

• Θρησκευτικά, γυμναστική, ωδική, χειροτεχνία, την αγάπη προς την πατρίδα και το περιβάλλον και πολλά άλλα που συμπληρώνουν τις γνώσεις του και τον βοηθούν να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.  

Ένας επιμελής απόφοιτος του δημοτικού όχι μόνο δεν έχει τίποτε να ζηλέψει αλλά και υπερτερεί έναντι ενός αμελούς απόφοιτου του γυμνασίου ή λυκείου, ενίοτε και του πανεπιστημίου. Πολλοί επιτυχημένοι επιχειρηματίες, όπως ο Μποδοσάκης, ήσαν του δημοτικού.  

Την θεμελιώδη αξία του δημοτικού αντιλαμβανόμαστε άμεσα αν συγκρίνουμε έναν απόφοιτό του με έναν αναλφάβητο, τον οποίο ο λαός εύστοχα παρομοιάζει με ξύλο απελέκητο. 

Οι γραμματικές γνώσεις που απαιτούνται για την άσκηση των περισσοτέρων επαγγελμάτων αλλά και για την κάλυψη των αναγκών της καθημερινής μας ζωής είναι εκείνες που παρέχονται στο δημοτικό σχολείο. 

Μόλις πριν από λίγες δεκαετίες την χώρα μας μάστιζε ο αναλφαβητισμός. Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες έκλειναν την πόρτα του σχολείου σε παιδιά, κυρίως της επαρχίας, των οποίων οι γονείς κρατούσαν για τις αγροτικές δουλειές, ενώ επικρατούσε η αντίληψη "κορίτσι είναι δεν χρειάζεται γράμματα". Ο προπάππος μου δεν έστειλε την γιαγιά μου σχολείο "για να μην διαβάζει ραβασάκια". 

Στην εποχή μας και στην χώρα μας τείνει να εκλείψει ο αναλφαβητισμός. Με εξαίρεση ορισμένες ομάδες πληθυσμού, (όπως οι αθίγγανοι, για άλλους κοινωνικούς λόγους) κάθε γονιός θέλει το παιδί του να μάθει  γράμματα, τελειώνοντας τουλάχιστον την βασική εκπαίδευση. Όχι μόνο επειδή το επιβάλλει ο νόμος αλλά γιατί αναγνωρίζει την αναγκαιότητά της για μια καλλίτερη μοίρα.  

Πίσω, βέβαια, από το δημοτικό σχολείο, υπάρχουν οι ήρωές του, οι δάσκαλοι, που προσφέρουν το "ευ ζην" στους μαθητές τους. 

Η σύγχρονη μορφή αναλφαβητισμού είναι η έλλειψη γνώσεων στον χειρισμό του ηλεκτρονικού υπολογιστή και αφορά τις νεότερες ηλικίες. Όσο για τις μεγαλύτερες, εκεί βαίνει μειούμενος για ευνόητους λόγους...