519. Παγιδευμένοι στο ελβετικό φράγκο του στεγαστικού δανείου

Το οικονομικό ξεσάλωμα που έζησε η Ελληνική κοινωνία μέχρι την κρίση οι τράπεζες το εκμεταλλεύτηκαν με θεμιτά και αθέμιτα μέσα για να κερδοσκοπήσουν εις βάρος των πελατών τους. Ας θυμηθούμε τις οι απαράδεκτες χρεώσεις που έκαναν εφευρίσκοντας γελοίες αφορμές. Για παράδειγμα: Στα στεγαστικά δάνεια, όλες οι τράπεζες, κάνοντας τραστ, χρέωναν κάθε χρόνο μερικά εκατοστάρικα ευρώ για «έξοδα φακέλου». Σε χρέωναν επίσης όταν έκανες μια απλή κατάθεση σε λογαριασμό πελάτη τους! Ώσπου, με μεγάλη καθυστέρηση, ξύπνησε η Τράπεζα της Ελλάδος και κατάργησε όλες αυτές τις απίθανες χρεώσεις. Στο μεταξύ, βέβαια,  οι τράπεζες είχαν εισπράξει τεράστια ποσά.

Το μεγαλύτερο έγκλημά τους: η μετατροπή του στεγαστικού δανείου από ευρώ σε άλλο νόμισμα με χαμηλότερο επιτόκιο, π.χ. το ελβετικό φράγκο. Η μετατροπή ήταν προαιρετική μεν αλλά έτσι σε συμβούλευαν οι τράπεζες να κάνεις. Με αυτό τον τρόπο όμως σε έβαζαν στη φάκα ενός μεγάλου συναλλαγματικού ρίσκου χωρίς να το καταλάβεις. Η φάκα είναι πως τα εισοδήματά σου είναι σε ευρώ αλλά εσύ ξεπληρώνεις το δάνειο (δόσεις και τόκους) σε Ελβετικά φράγκα. Αυτό το κάνεις μετατρέποντας κάθε φορά τα ευρώ σου σε φράγκα. Όταν όμως η ισοτιμία μεταξύ των δύο νομισμάτων αλλάξει (πάντοτε αλλάζει) αν το φράγκο υπερτιμηθεί, τότε θα πρέπει να πληρώνεις περισσότερα ευρώ για να αγοράσεις τα ίδια φράγκα που χρωστάς. Όσο πιο πολύ υπερτιμάται, τόσο πιο πολλά ευρώ πληρώνεις.  

Βεβαίως, αν το φράγκο υποτιμηθεί τότε κερδίζεις. Όμως με πια λογική βάζει η τράπεζα ένα γιατρό, δικηγόρο, ιερέα, μηχανικό, αρχιτέκτονα, εκπαιδευτικό, μαγαζάτορα ή υπάλληλο που είναι άσχετος με τις ισοτιμίες να πάρει συναλλαγματικό ρίσκο; Πώς περιμένει από αυτόν να προβλέψει την ισοτιμία ευρώ-φράγκου ύστερα από έξι μήνες, ένα χρόνο, δύο τρία, τέσσερα ή πέντε χρόνια αφότου πήρε το δάνειο; Εδώ εφοπλιστές, γνώστες της χρηματαγοράς, με οικονομικά επιτελεία να τους υποστηρίζουν έχασαν πολλά εκατομμύρια δολάρια στο παρελθόν όταν μετέτρεψαν το δάνειό τους από δολάρια σε γιεν επειδή δελεάστηκαν από το χαμηλότερο επιτόκιο. Οι άσχετοι  μεροκαματιάρηδες θα γλύτωναν;

Έτσι, εδώ και χρόνια, χιλιάδες δανειολήπτες στεγαστικών δανείων έχουν εγκλωβιστεί στο ελβετικό φράγκο. Έχουν πληρώσει ένα σωρό λεφτά και βλέπουν το υπόλοιπο του δανείου τους, μεταφρασμένο σε ευρώ, να αυξάνεται αντί να μειώνεται. Χώρια  που κάθε μήνα θέλουν όλο και περισσότερα ευρώ για να αγοράσουν τα φράγκα που χρωστούν.

Γιατί οι τράπεζες το έκαναν αυτό, γνωρίζοντας πως έβαζαν τους πελάτες τους στο στόμα του λύκου; Η απάντηση είναι: πρόσθετο κέρδος.  Σε κάθε μετατροπή νομίσματος η τράπεζα κερδίζει από το «εκάρ». Έτσι κέρδισε και από την αρχική μετατροπή του δανείου από ευρώ σε φράγκα αλλά και σε όλη την διάρκεια του δανείου κερδίζει μετατρέποντας κάθε μήνα το τοκοχρεολύσιο από ευρώ σε φράγκα. Μπροστά στο κέρδος τους αδιαφορούσαν παγερά για τις καταστροφικές συνέπειες στα νοικοκυριά που δανείστηκαν.

Αυθεντικός διάλογος με φίλο μου γιατρό, που με πήρε τηλέφωνο: -"Θέλω να σε ρωτήσω για το στεγ...". -"Έχεις πάρει στεγαστικό δάνειο σε ελβετικό" τον  διέκοψα "και τώρα, χρωστάς περισσότερα από όσα πήρες" -"Ναι, πώς το ξέρεις;" -"Δεν είσαι ο μόνος" -"Τι να κάνω;".

Πολλοί μου κάνουν αυτή την ερώτηση. Απαντώ: Εξαρτάται από την μελλοντική ισοτιμία ανάμεσα στο ευρώ και στο ελβετικό φράγκο. Αν το ευρώ ενισχυθεί θα μειωθεί η ζημιά σου. Αν υποτιμηθεί θα την μεγαλώσει κι άλλο. Κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει αυτό με ασφάλεια (αν μπορούσε θα ήταν πάμπλουτος). Μια λύση να βγεις  τώρα από το ελβετικό και να μετατρέψεις το δάνειό σου πάλι σε ευρώ. Το μειονέκτημα είναι ότι παίρνεις τώρα την ζημιά και χάνεις την δυνατότητα να την μειώσεις μελλοντικά αν ενισχυθεί το ευρώ έναντι του ελβετικού.  Το πλεονέκτημα είναι ότι εξασφαλίζεις ότι δεν θα αυξηθεί και άλλο η ζημιά σου αν ενισχυθεί μελλοντικά το ελβετικό έναντι του ευρώ. Μόνο το μέλλον θα δείξει αν έκανες καλά ή άσχημα.  

                                               

Άραγε, όσοι ζημιώθηκαν επειδή οι τράπεζες εκμεταλλεύθηκαν την προφανή και αυταπόδεικτη άγνοιά τους στη διαχείριση συναλλαγματικού κινδύνου έχουν το νομικό έρεισμα να διεκδικήσουν  δικαστικώς αποζημίωση; Ένας πεπειραμένος νομικός μπορεί να δώσει την απάντηση.

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στον ποιοτικό ιστότοπο "Flow Magazine": 

http://www.flowmagazine.gr/article/view/pagideumenoi_sto_elvetiko_fragko_tou_stegastikou_daneiou