495. Μη βάζετε όλα τα αυγά σε ένα καλάθι

Είναι γνωστό ότι τα μέλη των βασιλικών οικογενειών δεν ταξιδεύουν ποτέ με το ίδιο αεροπλάνο, για να μην ξεκληριστούν σε περίπτωση δυστυχήματος. Το ίδιο ισχύει και σε μη γαλαζοαίματους: Πολλές αθλητικές ομάδες που παίζουν στο εξωτερικό δεν μπαίνουν στο ίδιο αεροπλάνο ενώ οι επικεφαλής μεγάλων επιχειρήσεων ταξιδεύουν χωριστά. Εδώ εφαρμόζεται η συμβουλή να μην βάζουμε όλα μας τα αυγά στο ίδιο καλάθι αλλά σε διαφορετικά ώστε αν πέσει  το ένα να διασωθούν τα υπόλοιπα.  

Αυτή η συμβουλή έχει πολλές εφαρμογές στον επαγγελματική αλλά και στην προσωπική μας ζωή. Είναι η αρχή της διασποράς του κινδύνου.  Ας πάρουμε παράδειγμα μια εταιρεία που αγοράζει τις πρώτες ύλες από μία μόνο πηγή. Αν υπάρξουν αλλαγές, γεωπολιτικές ή άλλες, που αναγκάσουν την διακοπή του εφοδιασμού, τότε η εταιρεία θα βρεθεί χωρίς πρώτες ύλες και πιθανόν να κλείσει. Το ίδιο θα συμβεί αν έχει μόνο ένα πελάτη που  αγοράζει ολόκληρη την παραγωγή της εταιρείας και του συμβεί κάτι, π.χ. αν πτωχεύσει.

Με τη ίδιο τρόπο σκεπτόμενες οι τράπεζες προτιμούν να δώσουν μικρότερα δάνεια σε περισσότερους πελάτες παρά μεγαλύτερα σε λιγότερους. Το ίδιο και με τις καταθέσεις: προτιμότερες οι μικρότερες από πολλούς παρά οι πολύ μεγάλες από λίγους οι οποίου αν τις αποσύρουν θα τους δημιουργήσουν πρόβλημα ρευστότητας. Κι ακόμη, οι κεντρικές τράπεζες των χωρών (σε εμάς η Τράπεζα της Ελλάδος) προτιμά να διατηρεί τα ρευστά αποθεματικά της σε περισσότερα από ένα νόμισμα, συμπεριλαμβανομένου του χρυσού, που σε περίπτωση υποτίμησής του,  θα εξανέμιζε μέρος της αξίας τους.   

Ας πάμε τώρα στην προσωπική μας ζωή. Η γιαγιά μου έλεγε ένα  χιουμοριστικό στιχάκι, που συνηθιζόταν στην πατρίδα της, την Σμύρνη: "όποιος έχει δυο αγαπητικιές / έχει χαρά μεγάλη, / όταν θυμώνει με την μια / πηγαίνει με την άλλη".  Με αυτό δεν υπονοώ, φυσικά ότι πρέπει να ακολουθούμε την έμμεση συμβουλή του άγνωστου στιχοπλόκου. Υπάρχουν άλλες, πιο πρακτικές εφαρμογές. Η πιο σημαντική είναι η επένδυση των αποταμιευμάτων  μας.

Πριν κάποια χρόνια,  πολλοί έβαλαν ό,τι είχαν και δεν είχαν στην φούσκα του Ελληνικού χρηματιστηρίου, μαγεμένοι από τα καθημερινά υψηλά κέρδη. Στο τέλος έχασαν όχι μόνο τα κέρδη αλλά και μεγάλο μέρος του κεφαλαίου τους. Άλλοι, αγόρασαν ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου, μια πολύ συντηρητική επένδυση χωρίς ίχνος  κερδοσκοπίας. Με έκπληξη και σπαραγμό καρδιάς τα είδαν να κουρεύονται δραστικά. Άλλοι, επίσης συντηρητικοί, επένδυσαν σε ακίνητα και είδαν με την κρίση την αξία τους να μειώνεται στο μισό και να υποχρεούνται να πληρώσουν φόρους για την κατοχή τους. Οι κοινός παρονομαστής και των τριών δεν ήταν η λαθεμένη επιλογή τους αλλά η μονομέρεια της επιλογής τους.  Βεβαίως, κανένας δεν  μπορούσε εύκολα να φανταστεί  τις συνέπειες της κρίσης στις επενδύσεις μας. Όμως, η διασπορά του κινδύνου  μας προφυλάσσει ως ένα βαθμό,  από αυτό ακριβώς, τον  απρόβλεπτο κίνδυνο.   

Αναφορικά με τις επενδύσεις μας, η αρχή της διασποράς του κινδύνου δεν μας υπαγορεύει την κατανομή σε καλάθια που θα έχουν οπωσδήποτε τον  ίδιο αριθμό αυγών. Ανάλογα με την περίπτωση, θα σταθμίζουμε κάθε φορά  πού θα βάλουμε περισσότερα και πού λιγότερα.  Κριτήριό μας θα είναι η ισορροπία ανάμεσα στο ρίσκο που είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε και στην απόδοση που επιδιώκουμε, έχοντας κατά νου ότι όσο μεγαλύτερο είναι το ρίσκο τόσο μεγαλύτερη η απόδοση.      

Αν δεν ακολουθούμε την συμβουλή αυτού του άρθρου, κινδυνεύουμε να χάσουμε και τα αυγά και τα καλάθια...

(Από την στήλη μου "Εμπειρικές συμβουλές αυτοβελτίωσης" στο διαδικτυακό περιοδικό Flow Magazine")